وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین
ایمان داریم که کوتاه کردن نماز در سفر سنت ثابت پیامبر است، و جمع نمازها رخصتی است عارضی که به امت داده شده است، خواه جمع تقدیم باشد به هنگام نماز اول یا جمع تأخیر باشد در وقت نماز دوم، در مورد تحدید مسافت قصر میان فقها اختلاف وجود دارد.
خداوند در سورهی نساء دربارهی قصر نماز در سفر میفرماید:
﴿وَإِذَا ضَرَبۡتُمۡ فِی ٱلۡأَرۡضِ فَلَیۡسَ عَلَیۡکُمۡ جُنَاحٌ أَن تَقۡصُرُواْ مِنَ ٱلصَّلَوٰهِ إِنۡ خِفۡتُمۡ أَن یَفۡتِنَکُمُ ٱلَّذِینَ کَفَرُوٓاْۚ إِنَّ ٱلۡکَٰفِرِینَ کَانُواْ لَکُمۡ عَدُوّٗا مُّبِینٗا ١٠١﴾ [النساء: ۱۰۱].
«هرگاه در زمین به مسافرت پرداختید و نماز را کوتاه خواندید (و چهار رکعتی‌ها را دو رکعت نمودید) گناهی بر شما نیست، اگر ترسیدید که کافران بلایی به شما برسانند و به فتنه‌ای گرفتارتان گردانند. بیگمان کافران دشمنان آشکار شمایند».
در مورد امتداد مشروعیت قصر نماز در حالت امنیت و تمام شدن جنگ حدیث یعلی بن امیه است که میگوید:
«قُلْتُ لِعُمَرَ بْنِ الْخَطَّابِ لَیْسَ عَلَیْکُمْ جُنَاحٌ أَنْ تَقْصُرُوا مِنْ الصَّلَاهِ إِنْ خِفْتُمْ أَنْ یَفْتِنَکُمْ الَّذِینَ کَفَرُوا.
فَقَدْ أَمِنَ النَّاسُ فَقَالَ عَجِبْتُ مِمَّا عَجِبْتَ مِنْهُ فَسَأَلْتُ رسول الله صلی الله علیه و سلم عَنْ ذَلِکَ فَقَالَ صَدَقَهٌ تَصَدَّقَ اللَّهُ بِهَا عَلَیْکُمْ فَاقْبَلُوا صَدَقَتَهُ» [رواه مسلم].
«به عمر بن خطاب گفتم: آیهی قصر در مورد جنگ و ضرورت است، اما حالا مردم در امنیت هستند؟
عمر گفت: من هم مانند تو از این حکم تعجب کردم تا از حضرت پرسیدم، پیامبر صلی الله علیه و سلم فرمود: این صدقهای است که خداوند به مردم ارزانی بخشیده است پس آن را بپذیرید». [مسلم].
از عایشه روایت شده است که گفت: در ابتدا نماز در سفر و حضر دو رکعت بود، برای سفر دو رکعت به حکم خودش باقی ماند ولی در حضر به چهار و سه رکعت فزونی یافت. [بخاری و مسلم].
ابن عباس میفرماید: خداوند نماز چهار رکعتی حضر را بر زبان پیامبر صلی الله علیه و سلم واجب فرمود، ولی در سفر به دو رکعت و در شدت جنگ به یک رکعت کاهش داد. [مسلم و بخاری].
از انس روایت شده است که پیامبر صلی الله علیه و سلم هرگاه برای سفر عجله داشت نماز را به تأخیر میانداخت، مثلاً نماز ظهر را به عصر و مغرب را به عشاء میآورد.
حدیث معاذ به جمع نماز در سفر اشاره میکند:
«خَرَجْنَا مَعَ رسولالله صلی الله علیه و سلم فِی غَزْوَهِ تَبُوکَ فَکَانَ یُصَلِّی الظُّهْرَ وَالْعَصْرَ جَمِیعًا وَالْمَغْرِبَ وَالْعِشَاءَ جَمِیعًا» [رواه مسلم].
«در غزوهی تبوک همراه پیامبر بیرون آمدیم، ایشان نماز ظهر و عصر را با هم و نماز مغرب و عشاء را نیز با هم خواندند». [به روایت مسلم].
در روایت دیگری آمده است که گفت:
«جَمَعَ رسولالله صلی الله علیه و سلم فِی غَزْوَهِ تَبُوکَ بَیْنَ الظُّهْرِ وَالْعَصْرِ وَبَیْنَ الْمَغْرِبِ وَالْعِشَاءِ، قَالَ فَقُلْتُ مَا حَمَلَهُ عَلَى ذَلِکَ فَقَالَ أَرَادَ أَنْ لَا یُحْرِجَ أُمَّتَهُ». [رواه مسلم].
«پیامبر صلی الله علیه و سلم نماز ظهر و عصر را با هم و مغرب و عشاء را نیز با هم جمع کرد، گفتم: چرا حضرت چنین کرد؟
گفت: تا امتش دچار سختی نشوند». [مسلم].