راه زندگی برتر از دیدگاه شیخ الاسلام ابن تیمیه

بعد از پایان شرح عقیده­ ی اسلامی و بیان ویژگی­ها و مشخصه ­های آن، چه زیباست که روش عملی زندگی اسلامی را در مسلمانان زنده کنیم. و در پرتو آن با التزام به اوامر و نواهی پروردگار، با صدق و راستی با نفس روبرو شویم و تمام تلاش خود را در این راه و در پس پرده­ ی زندگی برتر بذل کنیم؛ حیات و زندگی برتر برای خود، جامعه و امت خودمان.

در مقالات گذشته به علت توجه ما به شیخ الاسلام ابن تیمیه اشاره کردیم بدین جهت که ایشان با منهج سالم و درست و افکار واضح و روشن و استناد به جهت­ ها و دلایل عقلی از دیگران متمایز می ­باشد علاوه بر آن، ایشان به فهم قرآن کریم، احاطه­ ی دقیقی داشته است؛ درایت وسیع و عمیقی نسبت به احادیث نبوی داشت و اجتهادات و آراء و نظریات ایشان موافق با نصوص شریعت بود. استفاده کردن از علم علما جز با نشر و پخش افکار آنها و اجرا کردن آنها نیست – میان قدیم و جدید فرقی نیست -. چرا که ما می­ خواهیم از نظرات آنان در حل مشکلات جدید، بهره ببریم زیرا برانگیختن تمدن اسلامی ابتدا با تغییر نفس و تزکیه­ ی آن و شناخت ذات امت و نقش آن حاصل می ­شود؛ اما توان ما چقدر خواهد بود در سازندگی تمدن اسلامی که از از عقیده و شریعه و ارزش­ ها نشات می­ گیرد؟ تمدنی که تنها مطابق با این قانون زنده شده و استمرار می­ یابد. اما توجه به نقشه­ ها، مناهج و اهداف بدون تربیت انسان و تعدیل رفتار و منش، تلاشی بیهوده است که طوفان آن­را پخش کرده و برملا می ­کند…! پس باید نسبت به اقناع مسئولان و صاحبنظران و نویسندگان در باب ضرورت توجه به این دو با هم و وسعت این توجه، حریص باشیم.

این رای و نظر ما توهین به برنامه­ ها و عملکردها نمی ­باشد بلکه به نظر ما، ما به شدت نیازمند نقشه­ ها و برنامه ­های علمی و در پی آن تفیذ و اجرای عملی آن با دقت و دور اندیشی هستیم و امت ما باید مطابق با این برنامه و طرح محکم، در عصر مجازی و عصر کامپیوتر از دیگران سبقت بگیرند.

ولی آمادگی درونی و عملی و مخاطب قرار دادن عقل­های مردم با اقناع و تشویق به مسابقه در راه تحقق اهداف، باید ملازم و همراه با نقشه­ های نظری باشد چرا که فواید آنها تنها با مردانی حاصل می­ شود که به فواید آن قانع و به اهداف آن ایمان دارند که عقیده ­ی محکم و ایمان قوی آنها را جمع کرده است.

اغلب کتاب­های شیخ الاسلام، فتاوی و اجتهادات و … در جواب سوالات مسلمانان آن زمان بود بدین سبب، پاسخ­های ایشان انعکاسی از مشکلات عصر وی و تجربه­ ها می­ باشد؛ عموم آثار ایشان زمانی که به تنقیه و پاکسازی از عقاید و عبادات بدعی می ­پردازد شبیه آن است که ما بدان می ­پردازیم و ایشان با مظاهر فساد و ظلم در اجتماع مبارزه نمود و برای جلوگیری از حمله­ های استعماری و ویرانگر تاتار در راه الله مبارزه کرد و عجز و ناتوانی فکر فلسفی را در مخالفت با حقایق وحی الهی، آشکار نمود تا زندگی خوشبخت را برای انسان محقق سازد؛ و شریعت خداوند متعال به تنهایی برای تحقق این زندگی کافی است چرا که خداوند متعال خالق انسان بوده و به او آگاه­تر است.

و معتقدیم که در برابر گرایش­های فلسفی و آثار قوانین وضعی بر فرد و اجتماع و مشکلات تمدن مادی و مسابقه­ برای رفاه و آسایش زندگی و فراموش کردن هدف اصلی خلقت خود، قرار داریم و معقتدیم که استنباط­ های وی از نصوص، دیدگاه ما را در میان این بیماری خطرناک باز می ­کند. استنباط ­های وی از قرآن و حدیث، ما مسلمانان قرن ۱۵ هجری را توجیه نموده و چشمان­ مان را باز می ­نماید تا از این دو مصدر، برای باورهای صحیح خود بهره بریم تا عقیده ­ی ما سالم گردد و از سویی به بازگشت نیک، امید داشته باشیم چنانکه ما را به اوج مقاومت رساند تا در برابر طوفان نابود کننده ­ی جنگی که از قرن پیش شروع شده و همچنان مداوم و مستمر است، بایستیم.

اکنون آن بدون کمترین مبالغه ­ای، طوفانی ویرانگر است و هرگاه خواننده از ما تقاضای دلیل کند رای فیلسوف دلسوز مسلمان، رجاء جارودی را ارائه می­ دهیم که شخصیت انسانی را در برابر طغیان تجهیزات جدید برحذر می ­دارد. تجهیزاتی که انسان را مانند بازیچه ­ای در دست خود قرار داده و هر طور که بخواهد او را شکل می­دهد. وی می ­گوید: نیروی ترسناک تنها در وسایل ارتباط جمعی در نشر فرهنگ از لابلای روزنامه­ ها، وسایل تبلیغاتی، تلویزیون و سینما نیست بلکه دقت و ظرافت دستگاه­هایی است که آن وسایل را با هدف نابودی رفتار افراد برای اغراض اقتصادی، اخلاقی و سیاسی کنترل می­کند. و این وضعیتی واقعی را خلق کرده است که اکثر دایره رفتار افراد را در برمی ­گیرد که به نقشه­ های بنادین آنها گردن نهاده ­اند و این ابتدای مونتاژ تبلیغاتی برای دفع واکنش سیاسی می­باشد[۱].

 

[۱] – جارودی، نظرات حول الانسان، ص ۲۹۹ ترجمه د یحیی هویدی- المجلس الاعلی للثقافه ۱۹۸۳ م.

مقاله پیشنهادی

به صبر کنندگان مژده بده

ما از آنِ الله هستیم و به سوی او برمی‌گردیم تا به هرکس هر عملی …