رابطۀ فرشتگان با بشر (۴)

  رابطۀ فرشتگان با بشر (۴)
۴- تحریک انگیزه­های خیر در نفوس بندگان: الله متعال برای هر انسانی، قرین و همراهی از فرشتگان و ملازمی از جنّیان قرار داده است. در صحیح مسلم از ابن مسعود روایت شده که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند: «مَا مِنْکُمْ مِنْ أَحَدٍ إِلّا وَقَدْ وُکِّلَ بِهِ قَرِینُه مِنَ الْجِنّ، وقَرِینُه مِنَ الْمَلائکَه»؛ «برای هر یک از شما، همراهی از جنّیان و همراهی از فرشتگان، واگذار و تعیین شده است.» صحابه Fپرسیدند: و حتّی برای شما نیز ای رسول اللهr؟! پیامبر rپاسخ دادند: «وَإِیَّایَ إِلاَّ أَنَّ اللَّهَ أَعَانَنِی عَلَیْهِ فَأَسْلَمَ فَلا یَأْمُرنِی إِلّا بِخَیْرٍ»[۱]؛ «و حتّی برای من، امّا الله متعال مرا علیه وی [یعنی همراه جنّی­ام] یاری نموده و او مسلمان شده [یا اینکه من از شرّش در امانم] و مرا فقط به خیر فرمان می‌دهد».

احتمالاً این فرشتۀ همراه ایشان، غیر از فرشتگانی است که مأمور حفاظت اعمال پیامبر صلی الله علیه وسلم بودند؛ فرشتگانی که الله تعالی آن‎ها را برای راهنمایی و ارشاد رسول الله صلی الله علیه وسلم گماشته بود.

فرشته و جنّ همواره همراه انسان هستند؛ جن وی را تشویق به بدی نموده و فرشته او را ترغیب به نیکی می­کند. ابن مسعود روایت نموده که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند: «اِنَّ لِلشَّیْطانِ لَمَّهً بِابْنِ آدَمَ وَ لِلمَلَکِ لَمَّهً، فَاَمّا لَمَّهُ الشَّیطانِ فَاِیعادٌ بِالشَّرِّ وَتَکذیبٌ بِالحَقِّ، وَاَمّا لَمَّهُ المَلَکِ فَاِیعادٌ بِالخَیْرِ وَتَصدیقٌ بِالحَقِّ، فَمَن وَجَدَ مِن ذلِکَ شَیئاً فَلیَعْلَم أَنَّهُ مِنَ اللّه،‏ِ ولْیَحمَدِ اللّه‏َ، وَمَن وَجَدَ الاُخرَى فَلیَتَعَوَّذ بِاللّه‏ِ مِنَ الشَّیطانِ الرَّجیمِ»؛ «شیطان القائاتى و فرشته الهاماتى به انسان دارد؛ القاى شیطان وعده­دادن به بدى و حق را تکذیب­نمودن است و الهام فرشته وعده­دادن به خوبى و حق را تصدیق­کردن است. پس هر کس الهام به خوبى را در دل خود یافت، بداند که از جانب الله تعالی بوده و بدین سبب، الله را ستایش نماید و هر کس چیزى غیر از این یافت، از شیطانِ رانده­شده، به الله پناه ببرد»، سپس پیامبر rآیۀ زیر را تلاوت کردند:

﴿الشَّیْطَانُ یَعِدُکُمُ الْفَقْرَ وَیَأْمُرُکُم بِالْفَحْشَاءِ ۖ وَاللَّهُ یَعِدُکُم مَّغْفِرَهً مِّنْهُ وَفَضْلًا ۗ وَاللَّهُ وَاسِعٌ عَلِیمٌ﴾ [البقره: ۲۶۸]

«شیطان شما را [به هنگام انفاق می‌ترساند و] وعدۀ تهی­دستی می‌دهد، و شما را به زشتی‌ها امر می‌کند و در حالی‌ که الله از جانب خود به شما وعدۀ آمرزش و فزونی [نعمت] می‌دهد، و الله متعال گشایشگر داناست».[۲]

[۱]– صحیح مسلم، شمارۀ حدیث: ۲۸۱۴٫

[۲]– سنن ترمذی، شمارۀ حدیث: ۲۹۸۸؛ سنن نسائی، شمارۀ حدیث: ۱۱۰۵۱؛ آلبانی wاین روایت را در صحیح موارد الظّمآن، شمارۀ حدیث: ۳۸ صحیح دانسته است. ابن کثیر wپس از آوردن روایت مذکور می­گوید: «ترمذی و نسائی این حدیث را در سنن خویش، بخش تفسیر، به نقل از هناد بن سری آورده­اند».

ابن حبان نیز روایت فوق را در صحیح خود به نقل از ابویعلی موصلی و او از هناد آورده و ترمذی می­گوید: حدیثی غریب است؛ یعنی همان روایت ابوالأحوص سلام بن سلیم که فقط از طریق او به صورت مرفوع روایت شده و چنین گفته است؛ نک: تفسیر القرآن العظیم، ابن کثیر، ج ۱، ص ۴۸۰٫