دیدگاه ابن الصلاح در رابطه با عمل کردن به حدیث

علاوه بر آنچه که ذکر کردیم، امام نووی – رحمه الله – بعد از سخنان خود خلاف شرایطی را که البوطی در ارتباط با عمل کردن به حدیث توهم کرده است، از ابن الصلاح نقل کرده و می‌گوید: «استاد ابو عمرو می‌گویدهر کس از پیروان مذهب شافعی حدیثی را دید که با مذهب او مخالف است، نگاه می‌کند اگر آلات اجتهاد در او کامل باشد یا در آن باب و یا در آن مسأله مجتهد باشد، می‌تواند به طور مستقل به آن حدیث عمل کند ولی اگر آلات اجتهاد دراو کامل نباشد ولی مخالفت با حدیث بر او سنگینی و گرانی کند و بعد از تحقیق و جست وجو نتوانست جواب کافی و شافی برای مخالفت با آن حدیث بیابد، می‌تواند به آن حدیث عمل کند، اگر امامی مجتهد غیر از شافعی نیز به آن عمل کرده باشد و این دلیلی است برای ترک مذهب امام خود در این مسأله، و به حقیقت کسی که این سخن را گفته، زیبا، نیک و به یقین گفته است، «والله اعلم[۱]» می‌بینی با توجه به شدت وسختی ابن الصلاح نسبت به مجتهد و اجتهاد و عمل به حدیث و غیره، به کسی که بر حدیثی اطلاع و آگاهی پیدا می‌کند اگر چه مجتهدهم نباشد، اجاره عمل به حدیث را داده البته به شرطی که امام یا مجتهدی به غیر امام شافعی به آن عمل کرده باشد و امام نووی نظر و رای ابن الصلاح را تایید کرده و زیبا و درست دانسته حتی آن را واجب دانسته است. با وجود این‌ها زمانی که مقلّد با بسیاری از احادیث مخالف با مذهب خود مواجه می‌شود به آن‌ها عمل نمی‌کند، چه امام یا مجتهدی غیر از امامان مجتهد اربعه به آن عمل کرده باشند، اگرچه ما معتقدیم که کلام امام شافعی – رحمه الله – درست و حق است، می‌بینیم که کلام ابن الصلاح نیز با وجود سختی و تعصب و تندی باز عقیده مارا تایید کرده و به این موضوع اشاره کرده است.

۱-المجموع (۱/۱۰۵).