دو نفر از کسانی که وارد آتش شدند، ناله و فریادشان بالا گرفت

ترمذی، باب: [صفات أهل النار]

۲۳۲- «عَنْ أَبِی هُرَیْرَهَ رضی الله عنه عَنْ رَسُولِ اللَّهِ  صلی الله علیه و سلم قَالَ: إِنَّ رَجُلَیْنِ مِمَّنْ دَخَلَ النَّارَ، اشْتَدَّ صِیَاحُهُمَا، فَقَالَ الرَّبُّ جل جلاله: أَخْرِجُوهُمَا، فَلَمَّا أُخْرِجَا، قَالَ لَهُمَا: لِأَیِّ شَیْءٍ اشْتَدَّ صِیَاحُکُمَا؟ قَالَا: فَعَلْنَا ذَلِکَ لِتَرْحَمَنَا، قَالَ: إِنَّ رَحْمَتِی لَکُمَا أَنْ تَنْطَلِقَا فَتُلْقِیَا أَنْفُسَکُمَا حَیْثُ کُنْتُمَا مِنَ النَّارِ فَیَنْطَلِقَانِ، فَیُلْقِی أَحَدُهُمَا نَفْسَهُ، فَیَجْعَلُهَا عَلَیْهِ بَرْدًا وَسَلَامًا، وَیَقُومُ الآخَرُ فَلَا یُلْقِی نَفْسَهُ، فَیَقُولُ لَهُ الرَّبُّ جل جلاله: مَا مَنَعَکَ أَنْ تُلْقِیَ نَفْسَکَ کَمَا أَلْقَى صَاحِبُکَ؟ فَیَقُولُ: یَا رَبِّ! إِنِّی لَأَرْجُو أَنْ لَا تُعِیدَنِی فِیهَا، بَعْدَ مَا أَخْرَجْتَنِی، فَیَقُولُ لَهُ الرَّبُّ: لَکَ رَجَاؤُکَ، فَیَدْخُلَانِ جَمِیعًا الجَنَّهَ بِرَحْمَهِ اللَّهِ».

232. «از ابوهریره رضی الله عنه از پیامبرصلی الله علیه و سلم روایت شده است که فرمودند: دو نفر از کسانی که وارد دوزخ شده بودند، ناله و فریادشان بالا گرفت، خداوند متعال فرمود: «آن‌ها را بیرون بیاورید، وقتی که بیرون آورده شدند، خداوند به آن‌ها فرمود: چرا ناله و فریادتان بالا گرفت؟ گفتند: آن را انجام دادیم تا به ما رحم کنی، فرمود: رحمتم شامل حال‌تان خواهد شد، به شرط این که بروید و خودتان را در همان جایی از آتش که بودید، در آتش بیندازید، سپس آن دو می‌روند و یکی از آن‌ها خودش را در آتش می‌اندازد، پس خداوند آتش را بر او سرد و سالم می‌کند، اما دیگری خودش را در آتش نمی‌اندازد و خداوند متعال به او می‌فرماید: چه چیزی تو را منع کرد که خود را همچون دوستت در آتش نیندازی؟ جواب می‌دهد: خدایا! من امیدوارم که مرا بعد از این که از آتش بیرون آوردی، دوباره در آن نیندازی، خداوند به او می‌فرماید: آرزویت برآورده شد! پس هردو به لطف و رحمت خداوند وارد بهشت می‌شوند»^([۱]).

ترمذی می‌گوید: چون در سند این حدیث دو نفر به نام‌های «رُشدین بن سعد» و «ابن ابی نُعم إفریقی» وجود دارند و رُشدین روایت را از ابی ابن نُعم گرفته است و نزد اهل حدیث ان دو نفر ضعیف هستند، پس سند این حدیث ضعیف است.

[۱]– جدای از این که این حدیث چنانکه امام ترمذی آن را ضعیف می‌شمارد، اسنادش ضعیف است، باید گفت: آن دو مرد، حتماً موحد بوده‌اند، نه مشرک؛ زیرا خداوند مشرکین را هرگز از آتش بیرون نخواهد آورد: ﴿إِنَّهُۥ مَن یُشۡرِکۡ بِٱللَّهِ فَقَدۡ حَرَّمَ ٱللَّهُ عَلَیۡهِ ٱلۡجَنَّهَ…﴾ [المائده: ۷۲] «بی‌گمان هرکی شریکی برای خدا قرار دهد، خداوند بهشت را بر او حرام کرده است و…» از طرف دیگر خداوند این دو نفر را بعد از این که آن‌ها را امتحان می‌کند و در یکی سمع و اطاعت کامل و در دیگری امید و رجا به رحمت خدا را می‌بیند، از دوزخ بیرون می‌آورد، البته منظور حدیث این نیست که انسان چنان به رحمت خدا متکی باشد که او را انجام اعمال صالح منع کند، بلکه مقصود حدیث، بیان وسعت رحمت خدا و اختصاص آن به هرکس که او اراده کند، می‌باشد.