هرگاه بنده فرایض را به جا آورد و نوافل را برآن بیفزود و با نفس خود مبارزه کرد و آن را تربیت نمود، به محبت خداوندی نایل خواهد شد و خداوند در هرجا و همه حال با او خواهد بود و او را از لغزش و خطا مصون میدارد. از ابی هریره رضی الله عنه نقل شده است که رسول الله صلی الله علیه و سلم در یک حدیث قدسی میفرماید:
«مَنْ عَادَى لِى وَلِیًّا فَقَدْ آذَنْتُهُ بِالْحَرْبِ، وَمَا تَقَرَّبَ إِلَىَّ عَبْدِى بِشَىْءٍ أَحَبَّ إِلَىَّ مِمَّا افْتَرَضْتُ عَلَیْهِ، وَمَا زَالَ عَبْدِى یَتَقَرَّبُ إِلَىَّ بِالنَّوَافِلِ حَتَّى أُحْبَبْتُهُ، فإذا أحببتُه کُنْتُ سَمْعَهُ الَّذِى یَسْمَعُ بِهِ، وَبَصَرَهُ الَّذِى یُبْصِرُ بِهِ، وَیَدَهُ الَّتِى یَبْطُشُ بِهَا وَرِجْلَهُ الَّتِى یَمْشِى بِهَا، وَإِنْ سَأَلَنِى لأُعْطِیَنَّهُ، وَلَئِنِ اسْتَعَاذَنِى لأُعِیذَنَّهُ»([۱]).
«هرکس با یکی از دوستانم دشمنی ورزد، من به او اعلان جنگ میکنم، و بندۀ من به وسیلۀ هیچ چیزی بهتر از فرایض نمیتواند به من نزدیک شود. بندۀ من با انجام نوافل، پیوسته به من نزدیکتر میشود تا درجهای که دوستش میدارم. و چون او به مقام دوستی من رسید، من به جای او میشنوم، و به جای او میبینم و به جای او به هرجا که بخواهد دست دراز میکنم، و به هرجا که بخواهد برود، میروم، و اگر از من چیزی بخواهد به وی ببخشم، و اگر پناه از من جوید او را پناه دهم».
طوفی میگوید: «علما اتفاق دارند بر این که حدیث قدسی کنایه از نصرت و تأیید و یاریدادن بنده است، حتی خدای متعال برای بندۀ محبوب خویش، به صورت اعضا و جوارحی در خواهد آمد که در امور دینی و دنیایی از آنها مدد میجوید».
خطابی میگوید: «مقصود این است که خدای متعال بندۀ خود را در اموری که به وسیلۀ جوارح انجام میشود، یاری میدهد و بر اثر محبتی که نسبت به بندۀ خویش دارد، تمام جوارح او را از هرچه که کراهت دارد مصون میدارد؛ گوش را از شنیدن لهو و لغو، چشم را از دیدن محرمات، دست را از لمس منهیات، قدم را از حرکت به سوی باطل محفوظ میدارد»([۲]).
چه افتخاری از این بزرگتر و مبارکتر است که انسان به محبت خدا نایل شود و همراهی او موجب صیانت او از لغزشها شود! این است تأویل حدیث قدسی فوق، و آنچه را که منحرفین و گمراهان و معتقدین به وحدت وجود از این حدیث استنباط میکنند، پوچ و باطل است([۳]).
[۱]– فتح الباری: ۱۱ / ۲۸۶٫
[۲]– فتح الباری: ۱۱ / ۲۸۹٫
[۳]– فتح الباری: ۱۱ / ۲۸۹٫