دوری جستن از مسایل اختلافی

فرد دعوتگر باید از مسایلی که باعث ایجاد اختلاف شده و به دامنه آن می افزاید اجتناب ورزد.

با مردم درباره ی مسائل متفق علیه بحث کند، و حتی از وارد شدن به بحث و جدال هایی که در حد توان او نیست دوری کرده و از ریاکاری پرهیز نماید که ثواب عملش از بین می برد.

با چیز های مهم تر شروع کند

 دعوتگر به خداوند متعال، در دعوت خویش مرحله به مرحله عمل می کند. آن ها را قبل از سنت به سوی فرایض و قبل از امور مستحب به سوی امور واجب دعوت می نماید.

پیامبر صلى الله علیه وسلم وقتی که می خواست معاذ بن جبل را به سوی اهل یمن بفرستد به او فرمود: إنک تقدم على قوم أهل کتاب، فلیکن أول ما تدعوهم إلیه عباده الله -عز وجل- فإذا عرفوا الله، فأخبرهم أن الله فرض علیهم خمس صلوات فی یومهم ولیلتهم، فإذا فعلوا، فأخبرهم أن الله قد فرض علیهم زکاه تُؤْخذ من أغنیائهم، فَتُردُّ على فقرائهم، فإذا أطاعوا بها فخذ منهم وتوقَّ کرائم أموالهم لا تأخذ أفضلها عندما تجمع زکاه أموالهم

یعنی: « تو همانا نزد قومی از اهل کتاب می روی، پس نخستین چیزی که آن ها را بدان دعوت می کنی بندگی خداوند عزوجل است  اگر آن ها آن را دریافتند، آن ها را آگاه کن که خداوند در هر شب و روزشان پنج وقت نماز بر ایشان فرض نموده است.

و اگر آن ها این کار را انجام دادند، آنان را آگاه کن که الله تعالی بر آنها صدقه ای فرض نموده که از ثروتمندان شان گرفته شده و به فقرای شان باز گردانده می شود.پس اگر آنها از این پیروی کردند، پس از آنان (زکات) بگیر و بر حذر باش از اینکه مالهای نفیس و گرانبهای شان را بگیری.» مسلم

با نرمرفتاری و مداراجویی:

فرد مسلمان دیگران را با ملایمت دعوت می کند، خداوند متعال می فرماید: ولو کنتم فظًا غلیظًا لانفضوا من حولک آل عمران: ۱۵۹ یعنی: « و اگر تندخو و سختدل بودى قطعا از پیرامون تو پراکنده مى‏شدند.

 و پیامبر صلى الله علیه وسلم می فرماید: (إن الرفق لا یکون فی شیء إلا زانه، ولا ینـزع من شیء إلا شانه.) یعنی: « نرم رفتاری در هیچ چیزی نمی باشد، جز اینکه آن را زینت می دهد و از هیچ چیزی بدور نمی شود، مگر اینکه آن را زشت می سازد!» مسلم و ابوداود

ذکاوت و هوشیاری

مسلمان باهوش و با ذکاوت است و می داند که چگونه مردم را به سوی خداوند دعوت نماید، و چطور با آنها بحث کرده و آنان را قانع سازد و همواره وقت مناسب را برای اینکار انتخاب می کند.

شناخت شخصیت فرد دعوت شونده

 فرد دعوتگر ناچار است که در رابطه با فرد دعوت شونده بینش و آگاهی کافی داشته و لذا باید از شخصیت وی شناخت داشته و به طریقه ای نیکو فرد را دعوت نماید. روشی که برای یک شخص مناسب است ممکن است برای دیگری جواب ندهد. بهتر است که دعوتگر از شرایط اجتماعی فرد دعوت شونده مقداری آگاهی داشته باشد.

خطاب قرار دادن مردم در سطح درک و فهم آنان

فرد مسلمان هنگام دعوت دیگری باید وضعیت و سطح فهم و درک او را درنظرداشته باشد. چه برای بعضی مردم بهتر است که با گفتاری فصیح و شیوا گفتگو شده و با برخی دیگر باید گفتاری ساده و قابل فهم را بکار برد.

حضرت علی بن ابی طالب -رضی الله عنه- می فرماید: (حدِّثوا الناس بما یعرفون، أتحبون أن یکذَّب الله ورسوله) یعنی: «با مردم چیزی را بگویید که برایشان قابل فهم باشد، آیا دوست دارید که خدا و رسولش تکذیب شوند؟» بخاری

ابتدا با اهل خانواده و نزدیکان شروع کند

  فرد مسلمان دعوت را از اهل خانواده و نزدیکانش شروع می نماید، خداوند متعال در این باره می فرماید:

{یا أیها الذین آمنوا قوا أنفسکم وأهلیکم نارًا وقودها الناس والحجاره علیها ملائکه غلاظ شداد لا یعصون الله ما أمرهم ویفعلون ما یؤمرون} [تحریم: ۶]

یعنی: «اى کسانى که ایمان آورده‏اید خودتان و کسانتان را از آتشى که سوخت آن مردم و نگهاست‏حفظ کنید بر آن [آتش] فرشتگانى خشن [و] سختگیر [گمارده شده] اند از آنچه خدا به آنان دستور داده سرپیچى نمى‏کنند و آنچه را که مامورند انجام مى‏دهند.» و باز می فرماید:

{وأنذر عشیرتک الأقربین} [شعراء: ۲۱۴] یعنی: « و خویشان نزدیکت را هشدار ده!» پیامبر صلى الله علیه وسلم فرموده است: (ابدأ بمن تعول) یعنی: « و آغاز کن به کسی که نفقه اش بدوش تو است.» [طبرانی]

امیدواری

دعوتگر نباید هنگامی که با اعتراض دعوت شونده مواجه شد نا امید شود و باید امر هدایت را به خداوند بسپارد، خداوند متعال می فرماید: {إنک لا تهدی من أحببت والله یهدی من یشاء وهو أعلم بالمهتدین} [قصص: ۵۶]

یعنی: « در حقیقت تو هر که را دوست دارى نمى‏توانى راهنمایى کنى، لیکن خداست که هر که را بخواهد راهنمایى مى‏کند و او به راه‏یافتگان داناتر است