در کودکی عمدا روزه نمی گرفتم، اکنون چکار باید کرد؟

من اکنون شانزده سال سن دارم و زمانی که چهارده ساله بودم بخاطر رفاقت با یک دوست بد و گذران اوقاتم با وی، در روز رمضان می خوردیم و گاهی مرتکب استمناء هم می شدم! نمی دانم چند روز از ایام رمضان را اینگونه گذارندم و البته نمی دانستم که استمناء حرام است، الان چکار باید بکنم؟ آیا روزه سنت می تواند جای آن روزه های رمضان را بگیرد؟

 

الحمدلله،

لازم به یادآوری است که تکالیف شرعی بر کودک نابالغ واجب نیست، زیرا پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند: «رُفِعَ الْقَلَمُ عَنْ ثَلاثَهٍ : عَنْ الْمَجْنُونِ الْمَغْلُوبِ عَلَی عَقْلِهِ حَتَّی یفِیقَ، وَعَنْ النَّائِمِ حَتَّی یَسْتَیْقِظَ، وَعَنْ الصَّبِیِّ حَتَّی یَحْتَلِمَ» أبو داود (۴۳۹۹)، و ألبانی در ” صحیح سنن أبی داود”.

یعنی: «قلم تکلیف بر سه کس برداشته شده است: از مجنون تا آنکه بهبود یابد، از انسان خوابیده تا آنکه بیدار می شود، و از کودک تا آنکه محتلم (بالغ) شود».

بنابراین بر کودکی که هنوز بالغ نشده تکلیف شرعی از جمله روزه رمضان واجب نیست، تا آنکه بالغ شود و علامت بلوغ در پسران یکی از موارد زیر است:

۱- خروج منی

۲- روییدن موی شرمگاه

۳- پانزده سال کامل (قمری).

و در دختران علاوه بر سه مورد فوق؛ رسیدن به حیض نیز نشانه بلوغ است.

هرگاه فقط یکی از این علامتها ظاهر شود حکم به بلوغ کودک شده و از آن زمان به بعد او مکلف است و می بایست واجبات دینی را همانند سایر مکلفین بنحو احسن انجام دهد تا بریء الذمه گردد.

پس شما (سوال کننده) اگر در آنزمان یکی از نشانه های بلوغ را تجربه کرده باشید، و یا سنی که ذکر کردید (چهارده سال) بر اساس سال شمسی بوده است، در آنصورت حکم به مکلف بودن شما می شود، زیرا چهارده سال شمسی برابر با چهارده سال و نیم قمری است و غالبا پسران در آن سنین به بلوغ رسیدند، لذا اگر چنین باشد می بایست آن ایام را قضاء کنید، و اگر نمی دانید تعداد روزهایی را که روزه نگرفتید چند تا بود، کافیست تخمین بزنید که چند روز بوده؛ زیرا الله متعال می فرماید: « فَاتَّقُوا اللَّهَ مَا اسْتَطَعْتُمْ» (تغابن ۱۶).

یعنی: پس به اندازه ای که می‏توانید تقوای الهی پیشه کنید.

پس مثلا اگر بر اساس غلبه ظن تخمین زده شد که ۲۰ روز، روزه نگرفتید، اگر همان ۲۰ روز را قضاء کنید انشاء الله کفایت می کند.

اما اگر در آن سن هیچیک از علامتهای فوق الذکر در شما ظاهر نشده باشد، در آنصورت مکلف نبوده و نیاز به جبران آن ایام نمی باشد.

 

والله اعلم

وصلی الله وسلم علی محمد وعلی آله وأصحابه والتابعین لهم بإحسان إلی یوم الدین