در وقت ذبح قربانی چه باید گفت؟

آیا دعای معینی هست که در وقت ذبح قربانی بخوانیم؟

 

الحمدلله،

آنچه واجب است؛ فقط تسمیه یعنی «بسم الله» گفتن در وقت سربریدن قربانی است، اگر بجز تسمیه هیچ چیزی گفته نشود، ایرادی ندارد، و تلفظ نیت هم بدعت است، زیرا نیت باید در قلب باشد، و همین که شخص قربای را به قربانگاه می برد دلیل بر انعقاد نیت اوست، بنابراین نباید بگوید : (بارالها! قصد و نیت قربانی کردن دارم!).

و اما بجز تسمیه گفتن، مستحب است که در وقت ذبح بگوید : بسم الله ، والله أکبر، اللهم هذا منک ولک، هذا عنی (و اگر شخص دیگری آنرا برایش ذبح می کند، ذابح بگوید : هذا عن فلان) اللهم تقبل من فلان وآل فلان (و اسم صاحب قربانی را ببرد، و اگر خودش متولی ذبح بود اسم خودش را ببرد).

مثلا اگر شخصی بنام عثمان می خواهد قربانی کند، در وقت ذبح می گوید : بسم الله ، والله أکبر، بارالها! این از تو و برای توست، و این از طرف من است، بارالها! از عثمان و خانواده عثمان بپذیر.

از انس رضی الله عنه روایت است که گفت : « ضَحَّی النَّبِیُّ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ بِکَبْشَیْنِ أَمْلَحَیْنِ أَقْرَنَیْنِ ذَبَحَهُمَا بِیَدِهِ وَسَمَّی وَکَبَّرَ وَوَضَعَ رِجْلَهُ عَلَی صِفَاحِهِمَا» بخاری (۵۵۶۵) ومسلم (۱۹۶۶).

یعنی : « پیامبر صلی الله علیه وسلم دو قوچ خاکی رنگ شاخ دار را قربانی کردند، با دستش آن دو را سر بریدند و هنگام قربانی بسم الله و الله اکبر گفتند، و پایشان را بر روی گردنش نهادند».

و از عایشه رضی الله عنها رایت است که : «أَنَّ رَسُولَ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ أَمَرَ بِکَبْشٍ أَقْرَنَ فَأُتِیَ بِهِ لِیُضَحِّیَ بِهِ فَقَالَ لَهَا یَا عَائِشَهُ هَلُمِّی الْمُدْیَهَ ثُمَّ قَالَ اشْحَذِیهَا بِحَجَرٍ فَفَعَلَتْ ثُمَّ أَخَذَهَا وَأَخَذَ الْکَبْشَ فَأَضْجَعَهُ ثُمَّ ذَبَحَهُ ثُمَّ قَالَ بِاسْمِ اللَّهِ اللَّهُمَّ تَقَبَّلْ مِنْ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ وَمِنْ أُمَّهِ مُحَمَّدٍ ثُمَّ ضَحَّی بِهِ » مسلم (۱۹۶۷).

یعنی : « پیامبر صلی الله علیه وسلم دستور داد قوچ شاخ داری (بیاورند تا) قربانی کند، و (خطاب به عایشه) فرمود: «کارد را بیاور» سپس فرمود: «با سنگ آن را تیز کن» عایشه نیز چنین کرد، سپس پیامبر صلی الله علیه وسلم آنرا گرفت و به پهلو خواباند و ذبح کرد و فرمود: «بسم الله! خداوند از (طرف) محمد وآل محمد و امت محمد قبول کن» سپس آن را قربانی کرد».

و از جابر بن عبدالله رضی الله عنه روایت است که گفت : « شَهِدْتُ مَعَ النَّبِیِّ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ الأَضْحَی بِالْمُصَلَّی فَلَمَّا قَضَی خُطْبَتَهُ نَزَلَ عَنْ مِنْبَرِهِ فَأُتِیَ بِکَبْشٍ فَذَبَحَهُ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ بِیَدِهِ وَقَالَ بِسْمِ اللَّهِ وَاللَّهُ أَکْبَرُ هَذَا عَنِّی وَعَمَّنْ لَمْ یُضَحِّ مِنْ أُمَّتِی» ترمذی (۱۵۲۱).

یعنی : «همراه رسول خدا صلی الله علیه وسلم نماز عید قربان را در مصلی خواندیم، وقتی خطبه را به پایان رسانید از منبرشان پایین آمدند و قوچی آوردند و رسول خدا صلی الله علیه وسلم با دستش آنرا ذبح نمود و می گفت : بسم الله والله اکبر، این از (طرف) من و کسانی از امتم است که قربانی نکردند».

در بعضی از روایات یک قسمت اضافه هم آمده : « اللهم إن هذا منک ولک » «بارالها! این از تو و برای توست» . نگاه به : إرواء الغلیل (۱۱۳۸).

(اللهم منک) : یعنی این قربانی عطا و رزقی است که از جانب تو به من رسیده، و (وَلَک) : یعنی خالص برای تو تقدیم می شود.

 

والله اعلم