در منطقه ی ما رسم است که زکات فطر را به آخوند مسجد می دهند، آیا این جایز است؟

حد اقل در سنندج رسم است چند روز اخر ماه رمضان زکات فطریه را با اخوند مسجد به انجام میرسانند و این پول جایه مناسبی نمیرود چاره چیست؟

 

الحمدلله،

شما لازم نیست تابع رسم خاصی باشید؛ آنچه که بر هر مسلمانی واجب است، تابع کتاب و سنت است نه رسم و رسوم منطقه، بنابراین در این قضیه، یعنی پرداخت زکات فطریه باید بر اساس دستور شرع عمل کنید و به دیگران اهمیت ندهید هرچند که شما را ملامت و سرزنش کنند، در غیر اینصورت ممکن است بریءالذمه نشوید و زکات از گردن شما ساقط نشود.

اما بر طبق دستور شرع، زکات فطر از شب عید واجب می شود پس باید تا قبل از نماز عید فطر، زکات فطریه را پرداخت نمود؛

از ابن عمر رضی الله عنه روایت است:«أمر رسول الله صلی الله علیه و سلم بزکاه الفطر أن تودی قبل خروج الناس إلی الصلاه»(متفق علیه)

«پیامبر صلی الله علیه و سلم دستور داد تا زکات فطر قبل از خروج مردم برای نماز عید، پرداخت شود».

یعنی زکات فطر از بعد از غروب خورشید روز آخر رمضان شروع شده و تا قبل از نماز عید ادامه خواهد داشت، ولی جایز است که زکات فطر یک یا دو روز قبل از عید به کسی که آن را می‌گیرد پرداخت شود :

از نافع روایت است : “کان ابن عمر یعطیها الذین یقبلونها، و کانوا یعطون قبل الفطر بیوم أو یومین) (بخاری  ۱۵۱۱/۳۷۵/۳)

«ابن عمر زکات فطر را به کسانی که آنرا قبول می‌کردند می‌داد و به آنان یک یا دو روز قبل از عید داده می‌شد».

اما زکات فطر را باید به مستحقین زکات سپرد؛ یعنی به همان اصنافی که استحقاق زکات را دارند باید پرداخت شود چنان که آیه ۶۰ سوره توبه به آن ناطق است :

«إِنَّمَا الصَّدَقَاتُ لِلْفُقَرَاء وَالْمَسَاکِینِ وَالْعَامِلِینَ عَلَیْهَا وَالْمُؤَلَّفَهِ قُلُوبُهُمْ وَفِی الرِّقَابِ وَالْغَارِمِینَ وَفِی سَبِیلِ اللّهِ وَابْنِ السَّبِیلِ فَرِیضَهً مِّنَ اللّهِ وَاللّهُ عَلِیمٌ حَکِیمٌ»

«صدقات تنها به ۱٫ تهیدستان ۲٫ بینوایان ۳٫ متصدیان [گردآوری و پخش] آن ۴٫ کسانی که دلشان به دست آورده می‏شود(تازه مسلمان شده اند) ۵٫ در [راه آزادی] بردگان ۶٫ وامداران(بدهکاران) ۷٫ به مجاهدین فی سبیل الله و به ۸٫ در راه مانده اختصاص دارد. [این] به عنوان فریضه از جانب خداست و خدا دانای حکیم است». ولی چنان چه در فرموده رسول خدا صلی الله علیه وسلم به آن اشاره شد: *زَکَاهَ الْفِطْرِ طُهْرَهً لِلصَّائِمِ مِنْ اللَّغْوِ وَالرَّفَثِ وَطُعْمَهً لِلْمَسَاکِینِ* «زکات فطر پاک کننده روزه دار از سخنان بیهوده و فحش و ناسزا است و طعامی برای مساکین می باشد» . پس فقرا و مساکین شایسته ترین اصناف به پرداختن زکات فطر هستند .

لذا در درجه ی اول سعی کنید که خود زکات فطر را به اصناف فوق بدهید تا خیال خود را راحت کرده باشید و مطمئن شوید که تکلیف خود را به نحو صحیح انجام داده اید، هر چند اگر مؤسسه یا افرادی متعهد گردند که فطریه مردم را به طریق نقد عادلانه و کارشناسی شده جمع‌آوری نمایند و سپس بر اساس مقررات فقهی اقدام به خرید قوت غالب شهر نمایند و وکالت در خرید قوت و توزیع آن داشته باشند، بلامانع می‌باشد. اما اگر احتمال می دهید که ممکن است زکات فطریه درست تقسیم نشود یا به افراد مستحق که در فوق اشاره شد داده نمی شود، در آنصورت نباید زکات خویش را به آنها دهید، بلکه بر شما واجب است که خود شخصا زکات فطریه ی خود را به مستحقین بدهید در غیر اینصورت شما بریءالذمه نخواهید شد و گناه آن بر گردن شماست که در این امر کوتاهی کرده اید.

 

والله اعلم

وصلی الله وسلم علی محمد وعلی آله وأصحابه والتابعین لهم بإحسان إلی یوم الدین