در عبادت غیر الله فرق نمی‌کند که آن معبود فرشته باشد یا انسان یا جن یا سنگ و یا درخت باشد.

هر کس معبودی غیر از الله را با هر نوع عبادتی پرستش کند، او به الله شرک ورزیده است، فرق نمی‌کند که آن معبود انسان، یا جن، یا بت باشد؛ زیرا عبارت: «غیر الله» همۀ مخلوقات را شامل می‌گردد. دلیل این گفته اینست که رسول الله  صلی الله علیه و سلم در میان مردمانی مبعوث گردید که در پرستش و عبادات خود گروه‌های پراگنده و گونا گونی بودند: بعضی از آنان ماه و خورشید را می‌پرستیدند، و بعضی دیگر صالحین را، و بعضی هم فرشتگان را می‌پرستیدند، و بعضی از آنان پیامبران را، و بعضی دیگر سنگ‌ها و درختان را می‌پرستیدند.

و رسول الله  صلی الله علیه و سلم با همه این اصناف و گروه‌های مشرکین جنگیدند و فرقی بین آن‌ها قائل نبودند.

دلیل آن، این آیه کریمه می‌باشد: ﴿وَقَٰتِلُوهُمۡ حَتَّىٰ لَا تَکُونَ فِتۡنَهٞ وَیَکُونَ ٱلدِّینُ کُلُّهُۥ لِلَّهِۚ فَإِنِ ٱنتَهَوۡاْ فَإِنَّ ٱللَّهَ بِمَا یَعۡمَلُونَ بَصِیرٞ٣٩﴾ [الأنفال: ۳۹]. «و با آنان بجنگید تا فتنه‌ای باقی نماند (یعنی: تا مسلمانی یافته نشود که در دین خویش مورد آزار قرار گیرد) و دین، همه خالصانه از آن الله گردد، پس اگر دست برداشتند، قطعا الله به آنچه انجام می‌دهند، بیناست».

و دلیل اینکه در آنگاه مردمانی بودند که خورشید و ماه را می‌پرستیدند، فرمودۀ الله متعال است: ﴿لَا تَسۡجُدُواْ لِلشَّمۡسِ وَلَا لِلۡقَمَرِ وَٱسۡجُدُواْۤ لِلَّهِۤ ٱلَّذِی خَلَقَهُنَّ إِن کُنتُمۡ إِیَّاهُ تَعۡبُدُونَ٣٧﴾ [فصلت: ۳۷]. «نه برای خورشید و نه برای ماه سجده کنید، تنها برای الله که آن‌ها را آفریده است، سجده کنید اگر واقعا او را عبادت و پرستش می‌کنید».

و دلیل اینکه در آنگاه گروهی بودند که صالحین را می‌پرستیدند، این فرمودۀ الله سبحانه و تعالی است: ﴿قُلِ ٱدۡعُواْ ٱلَّذِینَ زَعَمۡتُم مِّن دُونِهِۦ فَلَا یَمۡلِکُونَ کَشۡفَ ٱلضُّرِّ عَنکُمۡ وَلَا تَحۡوِیلًا۵۶ أُوْلَٰٓئِکَ ٱلَّذِینَ یَدۡعُونَ یَبۡتَغُونَ إِلَىٰ رَبِّهِمُ ٱلۡوَسِیلَهَ أَیُّهُمۡ أَقۡرَبُ وَیَرۡجُونَ رَحۡمَتَهُۥ وَیَخَافُونَ عَذَابَهُۥٓۚ إِنَّ عَذَابَ رَبِّکَ کَانَ مَحۡذُورٗا۵٧﴾ [الإسراء: ۵۶-۵۷]. «بگو: کسانی را که به جز الله، خدا می‌پنداشتید (به کمک) بخوانید، پس (خواهید دید که آن‌ها) نه توانایی دفع زیان و رفع بلا را از شما دارند، و نه می‌توانند آن را دگرگون سازند. آن کسانی را که کافران به فریاد می‌خوانند، خود به سوی پروردگارشان تقرب می‌جویند؛ تا بدانند که کدام یک از آنان به او تعالی – به وسیله طاعت و عبادت – نزدیک‌ترند، و به رحمت وی امیدوارند و از عذابش می‌ترسند. چرا که عذاب پروردگارت (چنان شدیدست که) باید از آن خویشتن را دور و برحذر داشت».

عبدالله بن عباس رضی الله عنهما می‌فرماید: «این آیه در مورد کسانی که عیسی و مادرش و عزیر را می‌پرستیدند نازل گردیده است»، و ابن مسعود رضی الله عنه می‌فرماید: «این آیه در مورد کسانی‌که فرشتگان را می‌پرستیدند نازل شده است». این دو روایت را طبری در تفسیر خویش روایت کرده است.

و الله تعالی در بیان بیزاری و برائت پیامبران – که مورد پرستش قرار گرفته‌اند – از پرستش کنندگانشان، می‌فرماید: ﴿وَیَوۡمَ نَحۡشُرُهُمۡ جَمِیعٗا ثُمَّ نَقُولُ لِلَّذِینَ أَشۡرَکُواْ مَکَانَکُمۡ أَنتُمۡ وَشُرَکَآؤُکُمۡۚ فَزَیَّلۡنَا بَیۡنَهُمۡۖ وَقَالَ شُرَکَآؤُهُم مَّا کُنتُمۡ إِیَّانَا تَعۡبُدُونَ٢٨ فَکَفَىٰ بِٱللَّهِ شَهِیدَۢا بَیۡنَنَا وَبَیۡنَکُمۡ إِن کُنَّا عَنۡ عِبَادَتِکُمۡ لَغَٰفِلِینَ٢٩﴾ [یونس: ۲۸-۲۹]. «روزی که همۀ ایشان را گرد می‌آوریم و سپس به آنانی که شرک آورده‌اند می‌گوییم: شما و معبودهایتان در جای خود بایستید، پس آن‌ها را از هم جدا می‌سازیم، و معبودهایشان می‌گویند: هرگز شما ما را نمی‌پرستیدید. همین بس که اللهأ میان ما و شما گواه است که ما بدون شک از عبادت شما بی خبر بوده‌ایم (و از این کار شما بیزار و بری و متنفریم)».

و دلیل اینکه آنگاه کسانی بودند که فرشتگان را می‌پرستیدند، این قول الله تعالی است که می‌فرماید: ﴿وَیَوۡمَ یَحۡشُرُهُمۡ جَمِیعٗا ثُمَّ یَقُولُ لِلۡمَلَٰٓئِکَهِ أَهَٰٓؤُلَآءِ إِیَّاکُمۡ کَانُواْ یَعۡبُدُونَ۴٠ قَالُواْ سُبۡحَٰنَکَ أَنتَ وَلِیُّنَا مِن دُونِهِمۖ بَلۡ کَانُواْ یَعۡبُدُونَ ٱلۡجِنَّۖ أَکۡثَرُهُم بِهِم مُّؤۡمِنُونَ۴١﴾ [سبأ: ۴۰-۴۱].«روزی که الله همگی آنان را گرد می‌آورد و سپس به فرشتگان می‌گوید: آیا این‌ها بودند که شما را می‌پرستیدند؟ فرشتگان می‌گویند: (الهی) تو (از هر گونه شریک و همتا) منرهی، و تنها خودت یار و یاور ما هستی نه آنان، بلکه ایشان جنیان را می‌پرستیدند، اکثرشان به جنیان ایمان داشته‌اند». و به این گونه می‌توان آیات زیادی یاد کرد.

بنا بر این، باز هم تاکید می‌کنیم و می‌گوییم: شرک همان عبادت غیر الله است (مانند: استغاثه از قبور که عبادت، دعا و طلب نیاز برای مرده می‌باشد).

پس پرستش پیامبر شرک است، و عبادت اولیا شرک است، و بت پرستی هم شرک است، و عبادت کسی‌که درباره‌اش معتقد نفع و ضرری باشیم نیز شرک است، و عبادت کسی‌که او را فقط واسطه یا شفاعتگر می‌پنداریم هم شرک است. (همۀ موارد مذکور – بلا استثناء – ضمن دایرۀ شرک قرار می‌گیرد).