در هنگام سختی ها و بلایا، مردم درمانده و متحیر می شوند و نمی دانند که چه کار کنند و به کجا پناه ببرند. کسانی که به دعا و تضرع مشغول می شوند و نیز آنان که به اسباب متوسل می شوند، نتیجه ی ملموس و قطعی را نمی یابند چراکه غیر از خدا هیچ کس را قدرت توانایی نیست.
پس از سپری شدن بلایا نیز اگر شخصی به خوبی در امور تصرف نکرده و از نتایج آن سختی ها بهره و عبرت نگرفته باشد فتنه ای بزرگ شروع می شود و آن این است که دل ها به اضطراب افتاده و عقاید و باورها متزلزل می شود. انان که ادعای ثبات داشته اند از پای افتاده اند و آنان که به دیانت خود مغرور و سرمست بوده اند، تسلیم شده و به سیادت غلبه کنندگان به این شعار رضایت می دهند که « آنان هر چیزی را بهتر از ما می فهمند و در همه چیز پیروز هستند و ما همواره شکست خورده و منهزم هستیم».
واقعاً که چنین فتنه ای از نفس مصیبت سختر است. اما گروهی چشم انتظار خیر و نیکی می مانند و نور امید را پیش چشم خود مشاهده می کنند ولی بعد از مدتی مایوس می شوند. شخصی هم که از حکمت و فرزانگی و هوشیاری و درایت بهره مند است، اندکی دچار دهشت و صدمه گشته و نمی داند چه تفکری را اجرا کند و یا چگونه عمل نماید. اما چنین شخصی می داند که چرا این مصیبت بر آنان وارد شده است. او بر این باور است که مصیبت ها و بلایا غربالی هستند برای آشکار کردن راستگویان و دروغ گویان، او می داند که مشکلات غربالی هستند برای تعیین میزان اعتماد مردم به خداوند و پایداریشان در دین، غربالی برای تعیین معتقدان به این که خداوند دعای آنان را شنیده و اجابت می کند و پروردگار این دین و ملت را یاری می کند و نیز غربالی برای روشن کردن میزان اعتماد به نفس اشخاص و قدرت تولید و ساخت.
بله ؛ مشکلات ما آزمون هایی هستند برای آشکار نمودن نتیج اقوال و افعال ما.
خداوند در آیه ۲ و ۳ سوره عنکبوت می فرماید :
أَحَسِبَ النَّاسُ أَن یُتْرَکُوا أَن یَقُولُوا آمَنَّا وَهُمْ لَا یُفْتَنُونَ ـ آیا مردمان گمان بردهاند همین که بگویند ایمان آوردهایم ( و به یگانگی خدا و رسالت پیغمبر اقرار کردهایم ) به حال خود رها میشوند و ایشان ( با تکالیف و وظائف و رنجها و سختیهائی که باید در راه آئین آسمانی تحمّل کرد ) آزمایش نمیگردند ؟ !
وَلَقَدْ فَتَنَّا الَّذِینَ مِن قَبْلِهِمْ فَلَیَعْلَمَنَّ اللَّهُ الَّذِینَ صَدَقُوا وَلَیَعْلَمَنَّ الْکَاذِبِینَ ـ ما کسانی را که قبل از ایشان بودهاند ( با انواع تکالیف و مشقّات و با اقسام نعمتها و محنتها ) آزمایش کردهایم ، آخر باید خدا بداند چه کسانی راست میگویند ، و چه کسانی دروغ میگویند .
عزیزان: این قرآن برای هر زمان و هر مکانی است و شما مسلمان مضطرب و گرفتار در مشکلات و مصایب را خطاب قرار می دهد و شما را آگاه و ارشاد می نماید. در هنگام نزول بلا و در وقت گرفتاری به قرآن متوسل شوید و مطوئن باشید چیزهایی را که قبلاً از درک آن عاجز بودید را خواهید فهمید. چرا که این مشکلات برطرف خواهند شد. اما چقدر عجیب است که پس از آن همه تضرع و پناه بردن به درگاه پروردگار و تصمیم برای حرکت در جهت برنامه ی خداوند، به محض برطرف شدن گرفتاری دوباره به همان رفتارها و گناهان سابق بازگردی!! اگر چنین باشد بدان که در امتحان قبول نشده ای ! پس بیا و به نفس خود بنگر و معین کن چه چیزی موجب مردودی نتو در آن آزمون شده است؟!
باید این نکته را همواره در نظر داشته باشیم که مهمترین مسئله این است که فردای قیامت چگونه در پیشگاه خداوند خواهیم ایستاد؟ آیا با خوشحالی و سربلندی یا خدای ناخواسته عکس آن!!
شاید الان بپرسید پس چگونه در مشکلات پایدار باشیم؟
چه کنیم که فتنه ها و بلاها ما را از پای نیاندازند؟
در جواب لازم است که گفته شود همیشه در وقوع مصیبت ها باید چهار قاعده ثابت را در دل خود به خوبی جای دهیم :
۱ ـ تمام امور به دست خداوند است و او مالک سراسر جهان است . به قرآن گوش جان بسپارید و زندگی خود را بر آیات آن تطبیق دهید.
قُلِ اللَّهُمَّ مَالِکَ الْمُلْکِ تُؤْتِی الْمُلْکَ مَن تَشَاء وَتَنزِعُ الْمُلْکَ مِمَّن تَشَاء وَتُعِزُّ مَن تَشَاء وَتُذِلُّ مَن تَشَاء بِیَدِکَ الْخَیْرُ إِنَّکَ عَلَىَ کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ ( آل عمران ـ ۲۶)
بگو : پروردگارا ! ای همه چیز از آن تو ! تو هر که را بخواهی حکومت و دارائی میبخشی و از هر که بخواهی حکومت و دارائی را بازپس میگیری ، و هر کس را بخواهی عزّت و قدرت میدهی و هرکس را بخواهی خوار میداری ، خوبی در دست تو است و بیگمان تو بر هر چیزی توانائی .
تُولِجُ اللَّیْلَ فِی الْنَّهَارِ وَتُولِجُ النَّهَارَ فِی اللَّیْلِ وَتُخْرِجُ الْحَیَّ مِنَ الْمَیِّتِ وَتُخْرِجُ الَمَیَّتَ مِنَ الْحَیِّ وَتَرْزُقُ مَن تَشَاء بِغَیْرِ حِسَابٍ ( آل عمران ـ ۲۷)
( بخشی از ) شب را جزو روز میگردانی ( و بدین سبب شبها کوتاه و روزها دراز میگردند ) و ( بخشی از ) روز را جزو شب میگردانی ( و لذا روزها کوتاه و شبها دراز میشوند ) و زنده را از مرده پدید میآوری و مرده را از زنده ، و به هر کس که بخواهی بدون حساب روزی میبخشی .
اللّهُ لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ لاَ تَأْخُذُهُ سِنَهٌ وَلاَ نَوْمٌ لَّهُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الأَرْضِ… (بقره ـ ۲۵۵)
خدائی بجز الله وجود ندارد و او زنده پایدار ( و جهان هستی را ) نگهدار است . او را نه چرتی و نه خوابی فرا نمیگیرد ( و همواره بیدار است و سستی و رخوت بدو راه ندارد ) . از آنِ او است آنچه در آسمانها و آنچه در زمین است ( و در ملک کائنات ، او را انبازی نیست ) …
و سوره مجادله آیه ۲۷، یوسف آیه ۲۱ ، ابراهیم آیه ۱۹، حج آیه ۷۰ ، طه آیه ۴۶ و چندین آیه دیگر….
۲ ـ دین خداوند چیره و مسلط خواهد شد. باید ما به این قاعده ایمان و باور قلبی داشته باشیم.
یُرِیدُونَ لِیُطْفِؤُوا نُورَ اللَّهِ بِأَفْوَاهِهِمْ وَاللَّهُ مُتِمُّ نُورِهِ وَلَوْ کَرِهَ الْکَافِرُونَ (صف ـ ۸)
میخواهند نور ( آئین ) خدا را با دهانهایشان خاموش گردانند ، ولی خدا نور ( آئین ) خود را کامل میگرداند ، هرچند که کافران دوست نداشته باشند .
مطمئن باشید که هیچ نیرویی در مقابل خداوند وجود ندارد و چنانکه آسمان با تلالو و درخشش بی نظیر بر بی خردان می خندد و گرد و خاک به سرعت به سوی انان بالا باز خواهد گشت و آسمان دچار هیچ ضرری نمی شود. دین پروردگار هم ثابت و پایدار خواهد بود.
۳ ـ باید سعی کنیم بر طاعات و عبادت خداوند بدون توجه به ثمرات آن پایدار و ثابت قدم باشیم. یعنی مخصوصاً در مواقع وقوع بلایا باید ثابت قدم باشیم و امید داشته باشیم که وضع برطرف و تغییر خواهد کرد.
وَمِنَ النَّاسِ مَن یَعْبُدُ اللَّهَ عَلَى حَرْفٍ فَإِنْ أَصَابَهُ خَیْرٌ اطْمَأَنَّ بِهِ وَإِنْ أَصَابَتْهُ فِتْنَهٌ انقَلَبَ عَلَى وَجْهِهِ خَسِرَ الدُّنْیَا وَالْآخِرَهَ ذَلِکَ هُوَ الْخُسْرَانُ الْمُبِینُ (حج ـ ۱۱)
بعضی از مردم هم ، خدا را در حاشیه و کناره میپرستند ( و دارای عقیده سستی هستند . ایمانشان بر پایه مصالحشان استوار است ، و لذا ) اگر خیر و خوبی بدیشان برسد ، به سبب آن شاد و آسوده خاطر و ( بر دین ) استوار و ماندگار میشوند ، و اگر بلا و مصیبتی بدیشان برسد ، ( به سوی کفر برمیگردند و ) عقبگرد میکنند . بدین ترتیب هم ( آرامش ایمان به قضا و قدر و مدد و یاری خداوند را در ) دنیا و هم ( نعمت و سعادت ) آخرت را از دست میدهند ، و مسلّماً این زیان روشن و آشکاری است ( که انسان هم دنیا و هم آخرتش بر باد فنا رود ).
۴ ـ قاعده چهارم و آخر اینکه : برادری یکی از اصول ثابت اسلام است. مسلمانان در هر حایی با شما برادرند. بر حذر باشید از اینکه با اعتراض و تظاهرات و … چیزی را بشکنید و یا کسی را کتک کاری کنید.
وَاعْتَصِمُواْ بِحَبْلِ اللّهِ جَمِیعاً وَلاَ تَفَرَّقُواْ وَاذْکُرُواْ نِعْمَتَ اللّهِ عَلَیْکُمْ إِذْ کُنتُمْ أَعْدَاء فَأَلَّفَ بَیْنَ قُلُوبِکُمْ فَأَصْبَحْتُم بِنِعْمَتِهِ إِخْوَاناً وَکُنتُمْ عَلَىَ شَفَا حُفْرَهٍ مِّنَ النَّارِ فَأَنقَذَکُم مِّنْهَا کَذَلِکَ یُبَیِّنُ اللّهُ لَکُمْ آیَاتِهِ لَعَلَّکُمْ تَهْتَدُونَ (آل عمران ـ ۱۰۳)
و همگی به رشته ( ناگسستنی قرآن ) خدا چنگ زنید و پراکنده نشوید و نعمت خدا را بر خود به یاد آورید که بدان گاه که ( برای همدیگر ) دشمنانی بودید و خدا میان دلهایتان ( انس و الفت برقرار و آنها را به هم ) پیوند داد ، پس ( در پرتو نعمت او برای هم ) برادرانی شدید ، و ( همچنین شما با بتپرستی و شرکی که داشتید ) بر لبه گودالی از آتش ( دوزخ ) بودید ( و هر آن با فرا رسیدن مرگتان بیم فرو افتادنتان در آن میرفت ) ولی شما را از آن رهانید ( و به ساحل ایمان رسانید ) ، خداوند این چنین برایتان آیات خود را آشکار میسازد ، شاید که هدایت شوید .
رَبَّنَا وَلاَ تَحْمِلْ عَلَیْنَا إِصْراً کَمَا حَمَلْتَهُ عَلَى الَّذِینَ مِن قَبْلِنَا رَبَّنَا وَلاَ تُحَمِّلْنَا مَا لاَ طَاقَهَ لَنَا بِهِ وَاعْفُ عَنَّا وَاغْفِرْ لَنَا وَارْحَمْنَا أَنتَ مَوْلاَنَا فَانصُرْنَا عَلَى الْقَوْمِ الْکَافِرِینَ ( بقره ـ ۲۸۶)
پروردگارا ! بار سنگین ( تکالیف دشوار ) را بر ( دوش ) ما مگذار آن چنان که ( به خاطر گناه و طغیان ) بر ( دوش ) کسانی که پیش از ما بودند گذاشتی . پروردگارا ! آنچه را که یارای آن را نداریم بر ما بار مکن ( و ما را به بلاها و محنتها گرفتار مساز ) و از ما درگذر و ( قلم عفو بر گناهانمان کش ) و ما را ببخشای و به ما رحم فرمای . تو یاور و سرور مائی ، پس ما را بر
براستی که پس از سختی ها ، آسانی است…
منبع : دریغ از این مسلمانی!؟ / عمروخالد ـ حسامی