عبدالحمید کشک، خطیب و سخنور توانا و نابینا، هنگام بالا رفتن از منبر، از گریبان خود شاخه درخت خرمایی را بیرون آورد که روی آن به خط زیبای کوفی نوشته شده بود: الله؛ آنگاه شیخ کشک فریاد برآورد:
أنظر لتلک الشجـره | ذاک الغصون النضره |
«به این درخت نگاه کن که دارای شاخههای تر و تازه است».
من الـذی أنـبـتهـا | وزانـهـا بالـخضـره |
«چه کسی آن را رویانده و آن را با رنگ سبز مزین کرده است؟»
ذاک هـو الله الـذی | قـدرتـه مقتــــدره |
«کسی که درخت را رویانده، خداوندی است که توانا میباشد».
آنگاه همه مردم با صدای بلند به گریه افتادند.
خداوند، پدیدآورنده آسمانها و زمین است؛ نشانههای او در کاینات نقش بستهاند و از یگانگی، بینیازی، ربوبیت و الوهیت او سخن میگویند؛ ﴿رَبَّنَا مَا خَلَقۡتَ هَٰذَا بَٰطِلٗا﴾ [آل عمران: ۱۹۱] «پروردگارا! تو این را باطل و بیهوده نیافریدهای».
یکی از عوامل شادمانی و آرامش، این است که وجود پروردگاری را که مهر میورزد، میآمرزد و توبه توبه کننده را میپذیرد، احساس کنی. پس به رحمت پروردگارت که آسمانها و زمین را فرا گرفته است، شاد باش؛ خداوند متعال میفرماید: ﴿وَرَحۡمَتِی وَسِعَتۡ کُلَّ شَیۡءٖۚ﴾ [الأعراف: ۱۵۶] «و رحمت من، هر چیزی را فرا گرفته است». لطف خداوند متعال، چه بزرگ و فراگیر است!.
در حدیث صحیح آمده است: بادیه نشینی با پیامبر ج نماز خواند؛ وقتی به تشهد رسید، گفت: بارخدایا !بر من و محمد( ج) رحم نما و بر هیچ یک از همراهان ما رحم مکن. پیامبر ج فرمود: «تو رحمت وسیع الهی را تنگ و بسته پنداشتی». رحمت خداوند، همه چیز را فرا گرفته است؛ ﴿وَکَانَ بِٱلۡمُؤۡمِنِینَ رَحِیمٗا ۴٣﴾ [الأحزاب: ۴۳] «نسبت به مؤمنان، مهربان است». در حدیث آمده: «خداوند، نسبت به بندگانش از این زن نسبت به فرزندش مهربانتر است».
شخصی برای آنکه از عذاب خداوند فرار کند، خودش را در آتش سوخت؛ خداوند، او را فراهم آورد و به او گفت: «ای بنده ام! چه چیز تو را به انجام این کار واداشت؟ گفت: پروردگارا! از عذاب تو و از گناهانم ترسیدم. آنگاه خداوند او را وارد بهشت کرد». [حدیث صحیح].
﴿وَأَمَّا مَنۡ خَافَ مَقَامَ رَبِّهِۦ وَنَهَى ٱلنَّفۡسَ عَنِ ٱلۡهَوَىٰ ۴٠﴾ [النازعات: ۴۰] «و هرکس از جایگاه پروردگارش بترسد و خودش را از هوی و امیال نفسانی باز دارد، بهشت، جایگاه اوست».
خداوند، مرد موحدی را محاسبه کرد؛ آن شخص، یک نیکی هم نداشت، اما در دنیا به کار تجارت مشغول بوده و چون بدهکاران تنگدست خود را میبخشیده است، خداوند، فرمود: «ما به بزرگواری و کرم، از تو برتر و سزاوارتریم. از او بگذرید». پس خداوند، او را وارد بهشت نمود.
﴿وَٱلَّذِیٓ أَطۡمَعُ أَن یَغۡفِرَ لِی خَطِیَٓٔتِی یَوۡمَ ٱلدِّینِ ٨٢﴾ [الشعراء: ۸۲] «وکسی که امیدوارم گناهم را در روز جزا ببخشد». ﴿لَا تَقۡنَطُواْ مِن رَّحۡمَهِ ٱللَّهِۚ﴾ [الزمر: ۵۳] «از رحمت خدا، ناامید نباشید».
در صحیح مسلم روایت شده که پیامبر ج با مردم نماز خواند؛ مردی، بلند شد و گفت: مرتکب گناهی شدهام؛ حد آن را بر من جاری نمایید. پیامبر ج فرمود: «آیا با ما نماز خواندی»؟ گفت: بله. فرمود: «برو، خداوند تو را بخشید».
﴿وَمَن یَعۡمَلۡ سُوٓءًا أَوۡ یَظۡلِمۡ نَفۡسَهُۥ ثُمَّ یَسۡتَغۡفِرِ ٱللَّهَ یَجِدِ ٱللَّهَ غَفُورٗا رَّحِیمٗا ١١٠﴾ [النساء:۱۱۰] «و هر کس، کار بدی بکند یا بر خودش ستم نماید و سپس از خداوند طلب آمرزش کند، خداوند را آمرزگار مهربان خواهد یافت».
لطف پوشیده ای وجود دارد که بنده را از هر سو به آغوش میگیرد؛ صاحب این لطف پوشیده، خداوند بزرگ است. خداوند، به همین لطف، محمد ج را در غار سالم نگاه داشت؛ بر اصحاب کهف در غار رحم نمود و راه سه نفری را که در غار به سبب مسدود شدن دهانه غار، گرفتار شده بودند، باز کرد؛ ابراهیم را از آتش نجات داد؛ موسی را از غرق شدن رهانید؛ نوح÷ را از طوفان و یوسف÷ را از چاه نجات داد و ایوب÷ را از بیماری شفا بخشید.