عبدالله بن عمر رضی الله عنه می گوید: رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمودند: «أَیُّما رَجُلٍ قالَ َلأخیهِ یا کافِرُ فَقَدْ باءَ بِها أَحَدَهُما»: (هر کس به برادر خود بگوید: اى کافر! این حکم به یکى از آن دو برمى گردد ) [۱].
در روایتی دیگر هم گفته است: رسول الله صلی الله علیه وسلم فرموده اند: «إِذَا قَالَ الرَّجُلُ لِصَاحِبِهِ: یَا کَافِرُ، فَإِنَّهَا تَجِبُ عَلَى أَحَدِهِمَا، فَإِنْ کَانَ الَّذِی قِیلَ لَهُ کَافِرٌ فَهُوَ کَافِرٌ، وَإِلَّا رَجَعَ إِلَیْهِ مَا قَالَ»: (هر گاه شخص به دوستش بگوید: ای کافر، یکی از آن دو حتماً کافر می شود؛ پس اگر فردی که به او گفته شده، کافر(مستحقِ کفر باشد)، که کافر می شود و گر نه آن-چه گفته به خودش بر می گردد)[۲] .
ابوذر گوید: از رسول صلی الله علیه وسلم شنیده است: «لَا یَرْمِی رَجُلٌ رَجُلًا بِالْفُسُوقِ وَلَا یَرْمِیهِ بِالْکُفْرِ إِلَّا ارْتَدَّتْ عَلَیْهِ إِنْ لَمْ یَکُنْ صَاحِبُهُ کَذَلِکَ»: (هیچ شخصی، دیگری را به فسق یا کفر متهم نمی کند مگر اینکه (فسق یا کفر) به خودش باز می گردد، اگر آن شخص چنین نباشد)[۳] .
این احادیث و روایات دیگر در این موضوع از اطلاقِ کفر بر مسلمان، برحذر داشته و هشدار می دهد. کسی که ورودش به اسلام ثابت شده است، تکفیر کردن و اخراجش از دین جایز نیست. مگر اینکه برای چنین حکمی دلیل قاطع داشته باشیم.
تکفیر مسلمان باید بر اساس ضوابط شرعی باشد و ثابت گردد. این مسئله باید به علمای متبحّر ارجاع داده شود . و کسی که ادلّه، شروط و موانع تکفیر را خوب بداند، به گونه ای که شبهه ها را بر طرف کرده و عذرها را کنار بزند، باید در این مورد حکم نماید. از آنجا که حدود و مجازات شرعی با ورود شبهه ملغی شده و اجرا نمی گردد، پس تکفیر و خارج کردن مسلمان از دایره ی اسلام و اجرای حد ردّه(خروج از دین) به طریق اولی باید تحت این قاعده صورت گیرد. اگر ثابت شد کسی وارد اسلام شده است، مثلاً از پدر و مادری مسلمان یا یکی از آن دو که مسلمان است، متولد شده باشد، یا شهادتین را بر زبان رانده است، و شعائر اسلامی را بر پا می¬دارد، جز با یقین نمی توان او را تکفیر کرده و از اسلام خارج نمود.
[۱] . متفق علیه.
[۲] . مسند امام احمد، شیخ احمد شاکر در تحقیقی که بر المسند نموده است آن را صحیح میداند.
[۳] . بخاری.