الله عزوجل به ذات بزرگوار و مقدسشان سوگند یاد کردهاند که احدی جزء مومنین به شمار نمیآیند تا اینکه رسول الله را در همهی امور حاکم، داور و قاضی قرار دهند. بدین ترتیب هر آنچه را که رسول الله بدان حکم فرمودند، همان حقی است که انقیاد و التزام برای آن بر وی در ظاهر و باطن واجب میباشد و براین اساس است که الله عزوجل فرمودند:
﴿ثُمَّ لَا یَجِدُواْ فِیٓ أَنفُسِهِمۡ حَرَجٗا مِّمَّا قَضَیۡتَ وَیُسَلِّمُواْ تَسۡلِیمٗا ۶۵﴾ یعنی: هرگاه تو را (ای محمد) حاکم و داور قرار دادند، و در باطن از تو اطاعت کردند، و در دلهایشان به نسبت آنچه که حکم کردی، ناراحتی و دلتنگی نداشته باشند، و از آن حکم، در ظاهر و باطن اطاعت و فرمانبرداری کردند، و در برابر آن کاملاً و بدون هیچ گونه ممانعت و منازعه و ایستادگی در برابر آن تسلیم شدند، آنگاه جزء مومنین به شمار میآیند.
(تفسیر ابن کثیر (۴/۴۱۴۰، ۱۴۱)
ابن کثیر رحمه الله در شرح ایه می فرماید:
وَمَا کَانَ لِمُؤۡمِنٖ وَلَا مُؤۡمِنَهٍ إِذَا قَضَى ٱللَّهُ وَرَسُولُهُۥٓ أَمۡرًا أَن یَکُونَ لَهُمُ ٱلۡخِیَرَهُ﴾ [الأحزاب: ۳۶] میگوید: این آیه در تمامی امور، عام میباشد. و آن اینکه هرگاه الله عزوجل و رسولش در مورد چیزی حکم کردند، برای احدی مخالفت با آن جایز نیست، و هیچگونه اختیار و رای و نظری در این مقام برای احدی نیست.
شیخ الاسلام ابن تیمیه رحمه الله میگوید : هر کس از سنت رسول الله و شریعت شان خارج گردد، الله عزوجل به ذات مقدسشان سوگند یاد کردهاند، جزء مومنین به شمار نمیآید، تا اینکه به حکم رسول الله علیه الصلاه وسلام در تمامی کشمکشها و اختلافاتشان در امور دین و دنیا، راضی باشد و در قلوبشان هیچگونه ملالی به نسبت حکم رسول الله صلی الله علیه وسلم احساس نکنند.
(تفسیر ابن کثیر (۱۱/۱۷۰) ، مجموع الفتاوی شیخ الاسلام (۲۸/۴۷۱)