و [ایمان] آن حقیقتی است که از معرفت آنچه رسول الله _صلی الله علیه و سلم _ آورده است (قرآن و سنت) و تصدیق آن و اقرار زبانی به آن و پایبندی به آن از روی محبت و خضوع و عمل به آن در باطن و ظاهر و پیاده کردن آن [در زندگی] و دعوت به سوی آن بر حسب توانایی و کمال ایمان در آن است که انسان در راه الله دوست بدارد و در راه الله دشمن بدارد و در راه الله عطا کند و در راه الله منع کند و اینکه تنها الله اله و معبود او باشد… و راه رسیدن به این کمال در خالص کردن متابعت از رسول الله صلی الله علیه و سلم در ظاهر و باطن و بستن چشم قلب است از التفات به غیر از الله و رسولش _صلی الله علیه و سلم_ …
هر که با مشغول شدن به الله از نفس خود روی گرداند خداوند او را از سنگینی بار نفس آزاد خواهد کرد و هرکس به قیمت دوری از مردم مشغول خداوند گردد خداوند او را از مردم بی نیاز خواهد کرد و هرکس با مشغول شدن با نفس از خداوند غافل گردد خداوند او را به نفسش واگزار می کند و هر که به قیمت مشغول شدن از خداوند مشغول مردم گردد خداوند نیز او را با مردم رها خواهد کرد.
همانا تنها کسانی که برای غیر الله، آنچه را دوست دارند و به آن خو گرفته اند ترک می کنند، از ترک کردن آن دچار سختی و مشقت می شوند، اما آنکه چیزی را صادقانه و مخلصانه در قلب خود فقط برای الله ترک گوید، در آن هیچ مشقتی را متحمل نخواهد شد مگر در آغاز امر تا خداوند او را آزمایش کند که آیا در ترکش صادق است یا کاذب و اگر بر این مشقت [زودگذر] صبر کرد لذت آن را به دست خواهد آورد.
ابن سیرین می گوید: شنیدم شریح به خداوند سوگند می خورد که: “هیچ کس نیست که چیزی را برای خداوند ترک گوید و بعد احساس کمبود آن کند” و همچنین [این سخن بزرگان] حق است: “هر آنکه چیزی را برای خداوند ترک گوید خداوند در عوضش بهتر از آن به او عطا خواهد کرد” و این عوض به انواع مختلف است و بهترین چیزی که ممکن است انسان در عوض آن بگیرد انس با الله و محبت الهی و اطمینان و نیرو و نشاط و شادی قلب و رضایتش از الله سبحانه و تعالی است…
احمق ترین انسان آن است که در آخر سفر راه را گم کند
در حالی که تا منزلگاه راهی نبود…
امام ابن قیم جوزی
ترجمه: ابوعامر