برای ایمان طعم و شیرینی و حقیقتی وجود دارد:
- طعم ایمان را رسول اللهج با این قول خویش بیان فرمود: «ذَاقَ طَعْمَ الْإِیمَانِ مَنْ رَضِیَ بِاللهِ رَبًّا، وَبِالْإِسْلَامِ دِینًا، وَبِمُحَمَّدٍ رَسُولًا».[۱]
«طعم ایمان را کسی میچشد که راضی باشد پروردگارش الله، و دینش اسلام و پیامبرش محمد ج است».
- اما شیرینی ایمان را پیامبرج در این حدیث بیان فرمود: «ثَلاَثٌ مَنْ کُنَّ فِیهِ وَجَدَ حَلاَوَهَ الإِیمَانِ: أَنْ یَکُونَ اللَّهُ وَرَسُولُهُ أَحَبَّ إِلَیْهِ مِمَّا سِوَاهُمَا، وَأَنْ یُحِبَّ المَرْءَ لاَ یُحِبُّهُ إِلَّا لِلَّهِ، وَأَنْ یَکْرَهَ أَنْ یَعُودَ فِی الکُفْرِ کَمَا یَکْرَهُ أَنْ یُقْذَفَ فِی النَّارِ».[۲]
«کسیکه این سه خصلت را داشته باشد، شیرینی ایمان را میچشد، یکی اینکه: الله و رسولش را از همه بیشتر دوست داشته باشد، دوم اینکه: محبتش با هر کس، به خاطر خشنودی الله باشد، سوم اینکه: برگشتن به سوی کفر، برایش مانند رفتن در آتش ناگوار باشد».
- اما حقیقت ایمان برای کسی حاصل میشود که از کمال یقین، و حقیقت دین، برخوردار است و با سعی و تلاش دینی، برای انجام دادن عبادت، دعوت، هجرت، نصرت، جهاد، انفاق، صدق، صبر، بخشش و ترک کردن گناهان به پا خواسته است.
بنده زمانی به حقیقت ایمان میرسد که بداند آنچه که به او رسیده است، باید به او میرسید و امکان خطا رفتن وجود نداشت و آنچه که به او نرسیده است، نباید به او میرسید.
- الله بلندمرتبه میفرماید: ﴿إِنَّمَا ٱلۡمُؤۡمِنُونَ ٱلَّذِینَ إِذَا ذُکِرَ ٱللَّهُ وَجِلَتۡ قُلُوبُهُمۡ وَإِذَا تُلِیَتۡ عَلَیۡهِمۡ ءَایَٰتُهُۥ زَادَتۡهُمۡ إِیمَٰنٗا وَعَلَىٰ رَبِّهِمۡ یَتَوَکَّلُونَ٢ ٱلَّذِینَ یُقِیمُونَ ٱلصَّلَوٰهَ وَمِمَّا رَزَقۡنَٰهُمۡ یُنفِقُونَ٣ أُوْلَٰٓئِکَ هُمُ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ حَقّٗاۚ لَّهُمۡ دَرَجَٰتٌ عِندَ رَبِّهِمۡ وَمَغۡفِرَهٞ وَرِزۡقٞ کَرِیمٞ۴﴾ [الأنفال: ۲-۴].
«بیتردید، مؤمنان فقط کسانی هستند که وقتی الله یاد میشود، دلهایشان هراسان میگردد و هرگاه آیاتش بر آنان خوانده میشود، بر ایمانشان میافزاید و بر پروردگارشان توکل میکنند. همان کسانی که نماز برپا میدارند و از آنچه روزیشان کردهایم انفاق میکنند. آنان هستند که به راستی مؤمنند. براى آنان نزد پروردگارشان، درجاتی [والا] و آمرزش و روزىِ نیکو خواهد بود».
- و الله بلندمرتبه میفرماید: ﴿وَٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ وَهَاجَرُواْ وَجَٰهَدُواْ فِی سَبِیلِ ٱللَّهِ وَٱلَّذِینَ ءَاوَواْ وَّنَصَرُوٓاْ أُوْلَٰٓئِکَ هُمُ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ حَقّٗاۚ لَّهُم مَّغۡفِرَهٞ وَرِزۡقٞ کَرِیمٞ٧۴﴾ [الأنفال: ۷۴].
«و کسانی که ایمان آوردند و هجرت نمودند و در راه الله جهاد کردند و کسانی که [این مهاجران را] پناه دادند و یاری نمودند، اینان مؤمنان حقیقی هستند. برای آنان [در بهشت] آمرزش و روزیِ شایستهای خواهد بود».
- و الله بلندمرتبه میفرماید: ﴿إِنَّمَا ٱلۡمُؤۡمِنُونَ ٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ بِٱللَّهِ وَرَسُولِهِۦ ثُمَّ لَمۡ یَرۡتَابُواْ وَجَٰهَدُواْ بِأَمۡوَٰلِهِمۡ وَأَنفُسِهِمۡ فِی سَبِیلِ ٱللَّهِۚ أُوْلَٰٓئِکَ هُمُ ٱلصَّٰدِقُونَ١۵﴾ [الحجرات: ۱۵].
«مؤمنان [حقیقی] کسانى هستند که به الله و پیامبرش ایمان آوردهاند و [لحظهای در ایمانشان] تردید نکردند و با مال و جانشان در راه الله به مبارزه برخاستند؛ اینانند که [در اعتقاد و عمل] صداقت دارند».
[۱] – مسلم حدیث شماره ۳۴
[۲] – متفق علیه؛ بخاری حدیث شماره ۱۶ و مسلم حدیث شماره ۴۳ با لفظ بخاری