« الخلف» در لغت به معنای تمام کسانی است که پس از گذشتگان میآیند.
تفاوت لغوی میان الخلف (با سکون لام) و الخَلَف:
الخلف با سکون لام به کسی گفته میشود که پس از اولین آمده باشد. جانشین در شر یا خیر باشد.[۱]
و معنای هر دو، نسلی از مردم است. خداوند متعال میفرماید: «فَخَلَفَ مِن بَعْدِهِمْ خَلْفٌ أَضَاعُوا الصَّلَاهَ وَاتَّبَعُوا الشَّهَوَاتِ فَسَوْفَ یَلْقَوْنَ غَیّاً» (مریم: ۵۹) «آنگاه پس از آنان (فرزندان) نا خلفی جانشین شدند که نماز را (ضایع و) ترک کردند و از شهوات پیروی کردند، پس به زودی (کیفر) گمراهی (خود) را خواهند یافت.»
اما اطلاق شر به کلمه خلف (با سکون لام) بیشتر است و در قرآن چنین وارد شده است: «فَخَلَفَ مِن بَعْدِهِمْ خَلْفٌ أَضَاعُوا الصَّلَاهَ وَاتَّبَعُوا الشَّهَوَاتِ فَسَوْفَ یَلْقَوْنَ غَیّاً»[۲]
اما «الخلَف» با فتح لام جز در مورد خیر به کار نمیرود؛ بنابراین «الخلَف» از مدلولات «الخلف با سکون لام» میباشد و علامت میان آنها این است که «الخلف» اعم از «الخلَف» میباشد و «الخلَف» اخص از «الخلف» میباشد.
[۱] – النهایه، ابن اثیر: ۲/۶۵-۶۶؛ المفردات فی غریب القرآن، ابوقاسم راغب اصفهانی: ۱۵۵؛ تحقیق و ضبط محمد سید گیلانی.
[۲] – مختار الصحاح، باب الحاء، ص: ۱۵۶، مفردات الراغب، باب الحاء، ص: ۱۵۵