خوشرفتاری زن با شوهر
بر عهدۀ زن است که قدردان شوهرش باشد و در برابر غذا، لباس، هدیه و امثال آن که در حدّ توانش است، از وی تشکّر نماید و به دنبال جبران باشد و از آنچه به وی میدهد، خوشحال گردد، چون این موارد باعث خوشحالی شوهر میشود و سبب میگردد که بیشتر نیکی و بخشش کند.
همچنین لازم است که زن بداند شوهر باعث تولّد فرزند شده و فرزند یکی از بزرگترین نعمتهاست.
علاوه بر این، باید که زن در خدمت شوهر باشد؛ مثلاً برای پختن غذا، شستن لباس، نظافت منزل و سایر تکالیفی که بر عهدۀ زن است.
بنا بر قول صحیح، موارد فوق از حقوق واجب به شمار میروند.
دلیلش روایت عمّۀ حصین بن محصن است زمانی که پیامبر صلی الله علیه وسلم از وی پرسیدند: «أَذَاتُ زَوْجٍ أَنْتِ؟»؛ «آیا شوهر داری؟» او پاسخ داد: بله. رسول الله ج فرمودند: «کَیْفَ أَنْتِ لَهُ؟»؛ «برایش چگونه هستی؟» گفت: تا جایی که بتوانم، در حقّش کوتاهی نمیکنم. پیامبر ج فرمودند: «فَانْظُرِی أَیْنَ أَنْتِ مِنْهُ، فَإِنَّمَا هُوَ جَنَّتُکِ وَنَارُکِ»[۱]؛ «پس دقّت کن که تو با او چگونهای، زیرا [رفتار تو با] او [سبب تحقّق] بهشت یا دوزخ تو است.»
هر چند لازم است که زن به اندازۀ توان، در خدمت شوهر باشد، امّا شوهر حق ندارد که وی را وادار به آنچه در توانش نیست، نماید، بلکه شایسته است که با وی مهربان باشد و او را در کارهای خانه کمک نماید، همانگونه که رسول الله صلی الله علیه وسلم انجام میدادند.
وقتی از أمّ المؤمنین عایشه سؤال شد که پیامبر ج در خانه چه کاری انجام میدادند، در پاسخ گفت: «ایشان در خدمت خانواده بودند و زمانی که وقت نماز فرا میرسید، برای ادای آن از خانه بیرون میشدند.»[۲]
در روایت دیگری چنین آمده است: از عایشه سؤال شد که رسول الله چه کاری را در خانه انجام میدادند و او در جواب گفت: ایشان فردی از بشر بودند؛ لباس خویش را تمیز میکردند و گوسفندانشان را میدوشیدند.»[۳]
اگر شوهری این کارها را انجام ندهد، دستکم لازم است که زنش سخنی نیک از وی بشنود و لبخند رضایتی بر لبانش ببیند.[۴]
[۱]– مسند احمد، ج ۴، ص ۳۴۱ و ج ۶، ص ۴۱۹؛ ابن ابی شیبه، ج ۴، ص ۳۰۴؛ حمیدی، شمارۀ حدیث: ۳۵۵؛ السّنن الکبری، نسائی، شمارۀ حدیث: ۸۹۶۲؛ بیهقی، ج ۷، ص ۲۹۱؛ المعجم الکبیر، طبرانی، ج ۲۵، ص ۱۸۳؛ حاکم، ج ۲، ص ۱۸۹٫ حاکم این روایت را صحیح دانسته و ذهبی سخنش را تأیید نموده و منذری در التّرغیب، ج ۳، ص ۵۳، اسنادش را جیّد معرّفی کرده است.
[۲]– صحیح بخاری، شمارۀ حدیث: ۶۰۳۹٫
[۳]– مسند احمد، ج ۶، ص ۲۵۶؛ بخاری در الأدب المفرد، شمارۀ حدیث: ۵۴۱؛ ابن حبان، شمارۀ حدیث: ۵۶۴۶؛ آلبانی این روایت را در صحیح الأدب المفرد، شمارۀ حدیث: ۴۲۰ صحیح دانسته است.
[۴]– برای جزئیّات بیشتر، نک: من أخطاء الأزواج، محمّد حمد، صص ۴۰- ۴۱٫