خلافت و امارت ۱۸

۱- خداوند متعال می فرماید: «کَانَ النَّاسُ أُمَّهً وَاحِدَهً فَبَعَثَ اللهُ النَّبِیِّینَ مُبَشِّرِینَ وَمُنذِرِینَ وَأَنزَلَ مَعَهُمُ الْکِتَابَ بِالْحَقِّ لِیَحْکُمَ بَیْنَ النَّاسِ فِیمَا اخْتَلَفُواْ فِیهِ وَمَا اخْتَلَفَ فِیهِ إِلاَّ الَّذِینَ أُوتُوهُ مِن بَعْدِ مَا جَاءتْهُمُ الْبَیِّنَاتُ بَغْیاً بَیْنَهُمْ فَهَدَى اللهُ الَّذِینَ آمَنُواْ لِمَا اخْتَلَفُواْ فِیهِ مِنَ الْحَقِّ بِإِذْنِهِ وَاللهُ یَهْدِی مَن یَشَاءُ إِلَى صِرَاطٍ مُّسْتَقِیمٍ» (بقره: ۲۱۳) «(در آغاز) مردم یک امت بودند، آنگاه الله پیامبران را مژده‌آور و بیم‌دهنده برانگیخت و با آنان کتاب (آسمانی) را بحق نازل کرد، تا در میان مردم، در آنچه اختلاف داشتند، داوری کنند و تنها کسانی که (کتاب) به آنان داده شده بود، پس از آنکه نشانه‌های روشن به آنها رسیده بود، بخاطر ستم و حسادتی که در میان‌شان بود، در آن اختلاف کردند، پس الله به فرمان خویش کسانی را که ایمان آورده بودند؛ به آن حق و (حقیقتی) که در آن اختلاف داشتند، هدایت کرد و الله هرکس را بخواهد به راه راست هدایت می‌کند».

۱- از ام المؤمنین عایشه روایت است که می گوید: «چون رسول خدا برای نماز شب بیدار می شد، نمازش را با این دعا آغاز می کرد: «اللهُمَّ رَبَّ جَبْرَائِیلَ، وَمِیکَائِیلَ، وَإِسْرَافِیلَ، فَاطِرَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ، عَالِمَ الْغَیْبِ وَالشَّهَادَهِ، أَنْتَ تَحْکُمُ بَیْنَ عِبَادِکَ فِیمَا کَانُوا فِیهِ یَخْتَلِفُونَ، اهْدِنِی لِمَا اخْتُلِفَ فِیهِ مِنَ الْحَقِّ بِإِذْنِکَ، إِنَّکَ تَهْدِی مَنْ تَشَاءُ إِلَى صِرَاطٍ مُسْتَقِیمٍ» : «بار الها، ای پروردگار جبریل و میکائل و اسرافیل، آفریننده ی آسمان و زمین، عالم و آگاه به نهان و آشکار، تو در آنچه بندگانت در آن اختلاف کرده اند، میان آنها قضاوت می کنی، در آنچه با هم اختلاف می کنند مرا به سوی حق هدایت کن، براستی تو هرکس را که بخواهی به راه راست هدایت می کنی».
بنابراین چون چیزی خواستی از خدا بخواه و چون یاری خواستی، از خداوند یاری بخواه؛ و هرکس از خداوند بخواهد به او می بخشد و هرکس او را به فریاد بخواند، اجابتش می کند و هرکس به او توکل کند، او را کفایت می کند: «اللَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ وَعَلَى اللَّهِ فَلْیَتَوَکَّلِ الْمُؤْمِنُونَ» (تغابن: ۱۳) «الله کسی است که هیچ معبودی (به حق) جز او نیست، پس مؤمنان باید بر الله توکل کنند».
 از ابوهریره روایت است که رسول خدا فرمودند: «هیچیک از شما چنین نگوید که: خدایا اگر خواستی مرا ببخش، اگر می خواهی به من رحم کن؛ بلکه بطور قطع و یقین بخواهد زیرا هیچکس نمی تواند خداوند را مجبور کند».

۱۰- پناه بردن به خداوند از فتنه ها

خداوند متعال پادشاه حقیقی است که آفرینش و حکم از آن اوست و فتنه ها مصیبت های بزرگی است لذا بر مؤمن واجب است که از شر فتنه ها به خداوند پناه ببرد.

۱- از زید بن ثابت روایت است که رسول خدا فرمودند: «از فتنه های ظاهر و پنهان به خداوند پناه ببرید. گفتند: به خداوند پناه می بریم از فتنه های آشکار و نهان».  

۲- از ابوهریره روایت است که رسول خدا فرمودند: «چون هر یک از شما در نماز تشهد خواند، پس از آن باید از چهار چیز به خدا پناه جوید و بگوید: «اللهُمَّ إِنِّی أَعُوذُ بِکَ مِنْ عَذَابِ جَهَنَّمَ، وَمِنْ عَذَابِ الْقَبْرِ، وَمِنْ فِتْنَهِ الْمَحْیَا وَالْمَمَاتِ، وَمِنْ شَرِّ فِتْنَهِ الْمَسِیحِ الدَّجَّالِ»: «پروردگارا، به تو پناه می برم از عذاب دوزخ و از عذاب قبر و از فتنه ی زندگی و مرگ و از شر فتنه ی مسیح دجال».

۱۱- دوری و فاصله گرفتن از فتنه ها  

چون امت گرفتار فتنه هایی مهلک گردید چنان که در آنها تر و خشک با هم سوخته و نیک و بد هر دو آسیب دیده و دامن گیر شوند، در این شرایط برای مسلمان جایز نیست در فتنه ها به هر طریقی مشارکت داشته باشد بلکه باید تا روشن شدن حق از آنها دوری نموده و با فرار و دوری از آن، خود را نجات دهد.

۱- خداوند متعال می فرماید: «یَا عِبَادِیَ الَّذِینَ آمَنُوا إِنَّ أَرْضِی وَاسِعَهٌ فَإِیَّایَ فَاعْبُدُونِ * کُلُّ نَفْسٍ ذَائِقَهُ الْمَوْتِ ثُمَّ إِلَیْنَا تُرْجَعُونَ» (عنکبوت: ۵۶-۵۷) «ای بندگان من که ایمان آورده‌اید، بی‌گمان زمین من وسیع است، پس تنها مرا عبادت کنید. هرکسی چشنده مرگ است، سپس به سوی ما بازگردانده می‌شوید».

۲- از ابوبکره روایت است که رسول خدا فرمودند: «چون دو مسلمان (به قصد کشتن هم) با شمشیر¬ رویاروی هم قرار گیرند، (با یکدیگر بجنگند) هر دو در آتش خواهند بود. گفته شد این که مجازات قاتل آتش است، امری واضح است، اما چرا مقتول در آتش خواهد بود؟ فرمود: او نیز قصد کشتن دوستش را داشته است».  

۳- از ابوسعید خدری روایت است که رسول خدا فرمودند: «نزدیک است که بهترینِ مال مسلمان گوسفندانی باشد که با آنها به قله ی کوه ها و مناطق نزول باران می رود تا دینش را از خطر فتنه ها محفوظ نگه دارد».  

۴- از ابوهریره روایت است که رسول خدا فرمودند: «بزودی فتنه هایی خواهند بود که نشسته در آنها بهتر از ایستاده، ایستاده بهتر از کسی که راه می رود و آن که راه می رود بهتر از کسی است که می دود؛ و هر کس به سراغ فتنه ها برود، او را هلاک خواهد کرد. لذا هرکسی پناهگاهی یافت، باید به آن پناه ببرد».

۵- از عامر بن سعد روایت است که: سعد بن ابی وقاص در میان شترانش بود. پسرش عمر نزد وی آمد. هنگامی که سعد از دور او را دید گفت: پناه می برم به خداوند از شر این سوار؛ پسر وی از اسبش پیاده شد و به سعد گفت: شما در میان شتران و گوسفندانت مانده ای، حال آنکه مردم بر سر مُلک و پادشاهی با هم مجادله می کنند؟ و سعد به سینه ی او زد و گفت: ساکت باش؛ شنیدم که رسول خدا فرمود: خداوند بنده ی پرهیزگار بی نیاز (از غیر خدا) و مشغول به کار خویش را دوست دارد».  

گوشه گیری در زمان فتنه در دو حالت تأکید بیشتری دارد:

۱- کسی که می ترسد دینش به خطر بیفتد و فتنه ها باعث برگشتن وی از دینش شوند.
۲- کسی که صاحب نظر و زیرک است و می ترسد که مردم در فتنه ها به وی روی آورند و نیز کسی که از نیرو و قدرتی برخوردار است و از روی آوردن مردم به وی و قدرتش می ترسد.  

اصل و اساس فتنه، ابتلا و آزمایش است و بر کسی که توان آن را دارد، انکار منکر واجب می باشد؛ بنابراین هرکس اهل حق را یاری کند، مصیب و ماجور است و هرکس گروهی را یاری دهد که راه و روش آن اشتباه است، گنه کار است. و اگر در تشخیص امور دچار مشکل باشد، راه اعتزال در پیش گیرد تا حقیقت بر وی روشن شود.

کناره گیری در زمان فتنه ها باعث حفظ دین و جان و آبرو و مال می شود. و نیز باعث سالم ماندن مؤمن از آلوده شدن به فتنه ها و خاموش شدن فتنه و شعله های آن می شود.
و هرچه مردم از فتنه ها دوری کنند، افرادی که بدان مبتلا می شوند کاهش می یابد و شر آن کمتر شده و شعله های آن کمتر می گردد. و هرچه مردم بیشتر آغشته به فتنه ها شوند و در شعله ور شدن آتش آن شرکت داشته باشند، اهل فتنه افزایش می یابد و شر آن افزون گردیده و دامنه ی آن وسیع تر می شود.

۱- خداوند متعال می فرماید: «لاَّ خَیْرَ فِی کَثِیرٍ مِّن نَّجْوَاهُمْ إِلاَّ مَنْ أَمَرَ بِصَدَقَهٍ أَوْ مَعْرُوفٍ أَوْ إِصْلاَحٍ بَیْنَ النَّاسِ وَمَن یَفْعَلْ ذَلِکَ ابْتَغَاء مَرْضَاتِ اللهِ فَسَوْفَ نُؤْتِیهِ أَجْراً عَظِیماً * وَمَن یُشَاقِقِ الرَّسُولَ مِن بَعْدِ مَا تَبَیَّنَ لَهُ الْهُدَى وَیَتَّبِعْ غَیْرَ سَبِیلِ الْمُؤْمِنِینَ نُوَلِّهِ مَا تَوَلَّى وَنُصْلِهِ جَهَنَّمَ وَسَاءتْ مَصِیراً» (نساء: ۱۱۴-۱۱۵) «در بسیاری از (در گوشی و) نجواهای‌شان خیری نیست، مگر که (با این کار) امر به صدقه دادن یا کار نیک، یا اصلاح در میان مردم کند. و هرکس برای خشنودی الله چنین کند، به زودی پاداش بزرگی به او خواهیم داد و کسی‌ که پس از آنکه هدایت (و راه حق) برایش روشن شد؛ با پیامبر مخالفت کند و از راهی جز راه مؤمنان پیروی کند، ما او را به آنچه پیروی کرده واگذاریم و او را به جهنم در افکنیم و بد جایگاهی است».

۲- خداوند متعال می فرماید: «وَتَعَاوَنُواْ عَلَى الْبرِّ وَالتَّقْوَى وَلاَ تَعَاوَنُواْ عَلَى الإِثْمِ وَالْعُدْوَانِ وَاتَّقُواْ اللهَ إِنَّ اللهَ شَدِیدُ الْعِقَابِ» (مائده: ۲) «و در راه نیکوکاری و پرهیزگاری با همدیگر همکاری کنید و (هرگز) در راه گناه و تجاوز همکاری نکنید و از الله بترسید، بی‌گمان الله سخت کیفر است».

۱۲- عدم آرزوی مرگ به هنگام فتنه ها

بهترین مردم مؤمنی است که عمرش طولانی شده و عملش نیکو باشد. چراکه هر روزه به اعمال نیک وی افزوده می شود که باعث تقرب وی به خداوند متعال خواهد بود و اینگونه درجات وی بالاتر رفته و گناهانش مورد مغفرت قرار می گیرد.