خطبههای رسول الله صلی الله علیه وسلم دو گونه بود:
الف) خطبههای راتبه یا همان خطبههایی که همیشه خوانده میشد؛ مانند خطبه جمعه و استسقاء و کسوف. در نماز جمعه دو خطبه قبل از نماز خوانده میشود و در نماز عید و کسوف تنها یک خطبه بعد از نماز خوانده میشود. و در نماز استسقاء یک خطبه قبل از نماز خوانده میشود.
ب) خطبههای عارضی که گاهی خوانده میشد. گاهی رسول الله صلی الله علیه وسلم در مورد مسالهای به دلیل وجود سبب آن خطبه میخواند. چنانکه در مورد رشوه، خطبه ایراد نمود و نیز در مورد زن مخزومی که دزدی کرده بود و از این قبیل موارد خطبه خواند.
شایسته است خطبه چنان باشد که قلبها را تکان دهد و موضوع و مقدار و کیفیت ادای آن در وجود نمازگزاران موثر افتد. بنابراین لازم است خطیب به موضوعاتی بپردازد که مردم به بیان حق در آن موارد نیاز دارند. و در خطبههای راتبه نیز چنین عمل کند.