حکم کهانت و‌ رفتن نزد کاهنان

س: کهانت (افسون‌گری) چه حکمی دارد؟ و حکم رفتن به نزد کاهن چیست؟
 
ج: واژه‌ی «الکهانه» بر وزن فعاله از صیغه‌ی «التّکهّن» گرفته شده است که به معنای حدس، گمانه زنی، تخمین زدن ودرپی حقیقت از راه امور بدون پایه واساس رفتن است. این عمل در دوران جاهلیت کار کسانی بود که با شیاطین در ارتباط بودند وشیاطین با استراق سمع(دزدانه گوش دادن) به اخبار آسمانی،‌ خبرها را به آن‌ها می‌رساندند و آن‌ها هر چه می‌خواستند از خودشان برآن اخبار می‌افزودند و سپس به مردم می‌گفتند: و هرگاه چیزی با گفته هایشان مطابقت پیدا می‌کرد. مردم فریب آن‌ها را می‌خوردند وآن‌ها را مرجع داوری بین خود قرار می‌دادند و در اموری‌ که ممکن بود آینده پدید آید حرف آن‌ها را قبول می‌کردند لذا می‌گوییم. کاهن کسی است که خبر می دهد  از مسایل غیبی که قرار است در آینده اتفاق رخ دهد. کسانی که نزد کاهن می‌روند، سه دسته هستند.
 
دسته‌ی اول: به نزد کاهنی می‌روند بدون آن که حرف‌هایش را تصدیق و باور کنند. از او سؤال می‌کنند عمل این افراد حرام است و مجازات‌شان این است که تا چهل روز نمازشان قبول نمی‌شود؛ چرا که در صحیح مسلم روایت است که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمود: « مَنْ أَتَى عَرَّافًا فَسَأَلَهُ عَنْ شَیْءٍ لَمْ تُقْبَلْ لَهُ صَلَاهٌ أَرْبَعِینَ لَیْلَهً »: (هرکس به نزد فال‌گیری برود و از او درباره‌ی چیزی سوال کند، نماز چهل روز او قبول نمی‌شود).[۱]
 
دسته‌ی دوم: به نزد کاهن می‌روند واز او سوال نموده حرف‌های او را باور می‌کنند، عمل این‌ها کفر به الله است، چرا که کاهن را در ادعای علم غیب تصدیق کرده است و تصدیق بشر در ادعای علم غیب تکذیب الله تعالی است که می‌فرماید: « قُلْ لا یَعْلَمُ مَنْ فِی السَّمَاوَاتِ وَالأرْضِ الْغَیْبَ إِلا اللَّهُ »
 
 ( بگو: در آسمان‌ها و زمین، جز الله کسی غیب نمی‌داند…). «نمل/۶۵ »
 
در حدیث صحیح پیامبر صلی الله علیه وسلم می‌فرماید: « مَنْ أَتَى کَاهِنًا فَصَدَّقَهُ بِمَا یَقُولُ فَقَدْ کَفَرَ بِمَا أُنْزِلَ عَلَى مُحَمَّدٍ»: (هر کس به نزد فال‌گیر و کاهنی برود و او را در آن چه می‌گوید: تصدیق کرد، به‌آن چه بر محمد صلی الله علیه وسلم نازل شده کفر ورزیده است).[۲]
 
دسته‌ی سوّم: به نزد کاهن می‌روند تا وضیعت او را برای مردم روشن کنند و مردم بفهمند که چنین فردی کاهن، حیله‌گر و گمراه کننده است، رفتن این گونه افراد ایرادی ندارد، زیرا پیامبر صلی الله علیه وسلم به نزد ابن صیاد آمد و پیامبر صلی الله علیه وسلم چیزی در دل خود پنهان نمود و از او پرسید: چه چیز در دل پنهان نمودم؟ (ابن صیاد) گفت: «الدخ» منظورش (دخان) [دود] بود. پیامبر صلی الله عایه وسلم فرمود: « اخْسَأْ فَلَنْ تَعْدُوَ قَدْرَکَ »: (گم شو! هرگز تخمین و حدس تو درست نخواهد بود).[۳]
 
به این ترتیب کسانی که به نزد کاهن می‌روند از سه حالت خارج نیستند:
 
اوّل: شخص نزد کاهن می‌رود و بدون آن که او را تصدیق نماید از او سؤال می‌کند و قصد هم ندارد کاهن را برای دیگران معرفی کند عمل چنین فردی حرام بوده و مجازات‌ او این است که نمازش تا چهل شب قبول نمی‌شود.
 
دوم: کاهن را سؤال نموده و او را تصدیق می‌کند، عمل چنین فردی کفر به الله است  بر چنین فردی واجب است که توبه کند و بسوی الله باز گردد، اگر چنین نکند بر کفر خواهد مرد.
 
سوّم: به نزد کاهن می‌رود تا از او سؤال کند و او را به مردم معرفی کند، رفتن با چنین نیّتی ایرادی ندارد.
 
 شیخ ابن عثیمین، المجموع الثمین (۲/۱۳۶،۱۳۷)
 
 
 
 
[۱].مسلم ش/۲۲۳۰ ودرآن به جای چهل روز، چهل شب آمده است.  
 
[۲].تخریج در فتوای ۱۱۰از همین باب.  
 
[۳].بخاری (۷۲/۶۱۷۳،۶) ومسلم (۲۹۳۰)