وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین
آیا حدیثی وجود دارد که اگر شخصی در ماه مبارک رمضان از دنیا برود در صورتی که کافر باشد تا پایان ماه رمضان و در صورت مسلمان بودن تا قیامت از غذاب قبر در امان است؟
الحمدلله
بعضی از اهل علم از مذاهب مختلف گفته اند که مردگان در شب و روز جمعه و در ماه رمضان عذاب قبر داده نخواهند شد.
امام نفراوی مالکی از یافعی در کتاب “الفواکه الدوانی” نقل می کند:
” به ما خبر رسیده که در شب جمعه به خاطر تشریف آن، مردگان عذاب داده نمی شوند.
و سپس گفته: احتمالا این امر به مسلمانان عاصی اختصاص دارد نه کفار، سپس این قاعده را تعمیم داده و دوباره می گوید:
عذاب قبر بر کافر نیز در روز و شب جمعه و تمامی ماه رمضان برداشته می شود”.
و این گفته از حنفیه نیز نقل شده، از ابن عابدین در کتاب “حاشیه رد المحتار” و حموی صاحب کتاب ” غمز عیون البصائر فی شرح الأشباه “، و امام مناوی در کتاب ” فیض القدیر” از علمای شافعیه و آنرا از امام ابن قیم نقل کرده است.
اما مبنای این گفته حدیثی است که از انس بن مالک رضی الله عنه نقل شده است:
«أن عذاب القبر یرفع عن الموتی فی شهر رمضان وکذلک فتنه القبر ترفع عمن مات یوم الجمعه أو لیله الجمعه».
یعنی: براستی که عذاب قبر در ماه رمضان از مردگان برداشته می شود، و همچنین فتنه ی قبر از کسی که در روزیا شب جمعه فوت می کند برداشته می شود.
ولی امام ابن رجب حنبلی در کتاب “أهوال القبور” این حدیث را ضعیف دانسته است و گفته: “و گاهی عذاب قبر در بعضی از ماه های شریف برداشته می شود، چنانکه از انس بن مالک با سند ضعیف روایت شده: أن عذاب القبر یرفع عن الموتی فی شهر رمضان…”
✍همچنین امام احمد و ترمذی از عبدالله بن عمرو بن عاص از پیامبر صلی الله علیه وسلم روایت کرده اند:
«ما من مسلم یموت یوم الجمعه أو لیله الجمعه إلا وقاه الله فتنه القبر».
یعنی: هیچ مسلمانی نیست که روز یا شب جمعه فوت می کند، مگر آنکه الله تعالی او را از عذاب قبر محفوظ می دارد.
امام ترمذی این حدیث را ضعیف دانسته است، و حافظ ابن حجر رحمه الله نیز در “فتح الباری” بر ضعیف بودن آن اشاره کرده است. و صاحب کتاب “تحفه الأحوذی” گفته: حدیث ضعیف است اما شوادی بر آن وجود دارد.
علامه البانی در کتاب الجنائز ، حدیث دیگری را با لفظ مشابه حدیث فوق می آورد:
” من مات یوم الجمعه أو لیله الجمعه وقی فتنه القبر”.
مسند امام أحمد (۶۵۸۲-۶۶۴۶).
( و سپس می گوید: با توجه به وجود شواهد دیگری بر این حدیث، در مجموع حدیث به رتبه ی حسن یا صحیح می رسد.
ولی شیخ شعیب أرنؤوط در تعلیقش بر مسند امام احمد این حدیث را ضعیف دانسته و گفته:
وجود شواهد دیگر حدیث را تقویت نمی کند و شیخ البانی در کتاب الجنائز در مورد حسن دانستن حدیث دچار اشتباه شده است.
خلاصه اینکه: برخی از اهل علم برداشته شدن عذاب قبر در ماه رمضان را از اموات، معتبر دانسته اند، ولی امام ابن رجب روایت مستند این گفته را ضعیف دانسته
و لذا بر این مبنا چنین گفته ی نمی تواند صحیح باشد. همچنین در مورد برداشته شدن عذاب قبر در مورد کسی که در شب و روز جمعه فوت می کند احادیثی جود دارند که ظهرا به علت ضعف آن احادیث حجت نیستند.
و الله اعلم