وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین
چون نماز جمعه ، نماز سنت قبلیه ندارد لذا کسی نباید هنگام ورود به مسجد نماز سنت قبلیه بخواند زیرا این نماز قبل از جمعه وجود ندارد ، اما در عوض هنگام ورود می تواند دو رکعت نماز تحیه المسجد بخواند بعد بنشیند و به خطبه ی امام گوش بسپارد. از جابر روایت است که گفته است: روزی در حین اینکه پیامبر صلی الله علیه و سلم مشغول ایراد خطبه جمعه بود، مردی وارد شد، پیامبر صلی الله علیه و سلم به وی فرمود:« صلیت؟ [آیا نماز گزاردی؟]». گفت: نخیر، پیامبر صلی الله علیه و سلم فرمود: « فصل رکعتین» [دو رکعت نماز بگزار] . به روایت جماعت محدثین.
و در روایت دیگر آمده است:«إذا جاء أحدکم یوم الجمعه والامام یخطب فلیرکع رکعتین ولیتجوز فیهما» [هرگاه یکی از شما در روز جمعه بهنگام ایراد خطبه امام به مسجد آمد دو رکعت کوتاه بخواند] .
به روایت مسلم و احمد و ابوداود.
و در روایت دیگری چنین آمده است:” إذا جاء أحدکم یوم الجمعه وقد خرج الامام فلیصل رکعتین [هرگاه یکی از شما برای نماز جمعه آمد و حال آنکه امام حاضر شده بود، دو رکعت نماز سنت بخواند]”.
این حدیث متفق علیه می‌باشد.
أما بعد از نماز جمعه می‌تواند چهار رکعت یا دو رکعت نماز سنت بخواند (به دلیل احادیث زیر) :
از ابوهریره روایت است که پیامبرصلی الله علیه وسلم فرمود :
(إذا صلی أحدکم الجمعه فلیصل بعدها أربعا).
«هرگاه یکی از شما نماز جمعه را خواند، بعد از آن چهار رکعت بخواند».
[الإرواء ۶۲۵].از ابن عمر روایت است که : (أن النبی صلی الله علیه وسلم کان لایصلی بعد الجمعه حتی ینصرف فیصلی رکعتین فی بیته)
«پیامبر صلی الله علیه وسلم بعد از جمعه نماز نمی‌خواند تا بیرون می‌رفت سپس دو رکعت را در خانه می‌خواند».
متفق علیه.
اما در مورد سخن گفتن در حین خطبه ی جمعه علما اختلاف رای دارند؛
جمهور علما برای مامومین ساکت شدن بهنگام ایراد خطبه را واجب و سخن گفتن را در آن هنگام حرام می‌دانند اگر چه سخن گفتن در‌باره امر به معروف و نهی از منکر باشد، خواه خطبه را بشنود یا نشنود.
از عبدالله پسر عمرو روایت است که پیامبر صلی الله علیه و سلم فرمود:
« یحضر لجمعه ثلاثه نفر: فرجل حضرها یلغو فهو حظه منها، ورجل حضرها یدعو، فهو رجل الله دعا إن شاء أعطاه وإن شاء منعه، ورجل حضرها بإنصات وسکوت ولم یتخط رقبه مسلم ولم یؤذ أحدا فهی کفاره إلی الجمعه الت تلیها وزیاده ثلاثه أیام» و در آیه زیر می فرماید: «من جاء بالحسنه فله عشر أمثالها».
(احمد و ابوداود با اسناد جید آن را روایت کرده‌اند).
یعنی، [کسانی که در نماز جمعه حاضر می‌شوند، سه دسته هستند: گروهی سخن می‌گویند و سهمشان از جمعه همان سخن گفتن پوچ است. گروهی حاضر به نماز جمعه می‌شوند و دعا می‌کنند و خدا را می‌خوانند بستگی به مشیت خداوند دارد، که دعایشان را اجابت کند یا نکند، و گروهی به نماز جمعه می‌آیند، که ساکت و آرام می‌نشینند وگوش می‌دهند وصف مردم را، بهم نمی‌زنند و مزاحم مردم نمی‌شوند، نماز جمـعه این‌گروه،کفاره و تاوان‌گناهان این هفته تا هفته بعدی بعلاوه سه روز دیگرشان می‌باشد]. چه در قرآن آمده است:“هرکس یک عمل خوب انجام دهد پاداش آن ده برابراست“.
ابوهریره می‌گوید، پیامبر صلی الله علیه و سلم فرمود:
« إذا قلت لصاحبک یوم الجمعه والامام یخطب أنصت فقد لغوت».
و از شافعی و احمد روایت شده است‌که آنان فرق قائل شده‌اند بین‌کسی که می‌تواند خطبه را بشنود وکسی‌که نتواند خطبه را بشنود،که سخن‌گفتن اولی حرام است نه دومی. اگرچه‌گوش دادن وی نیزمستحب است. ترمذی ازاحمد و اسحاق حکایت‌کرده است‌که می‌توان در حال خطبه امام، به سلام‌کننده و عطسه کننده جواب داد. امام شافعی گفته است: بنظرم اگرکسی در هنگام خطبه روز جمعه عطسه‌کند می‌توان به وی “یرحمک الله“گفت. زیرا تشمیت عاطس سنت است، ولی سلام‌کردن‌کسی، بردیگری، بنظرم مکروه است، ولی باید به وی جواب داد، که جواب سلام فرض است. اما سخن‌گفتن درغیر
(مجموع الفتاوای شیخ ابن باز رحمه الله).
ازثعلبه پسرابومالک روایت است‌که‌گفته است: مردم روزجمعه با هم سخن می‌گفتند، در حالی‌که عمربن خطاب بر منبرنشسته بود و چون موذن سکوت می‌کرد و عمر برمی‌خاست، هیچ‌کس سخن نمی‌گفت تا اینکه او هر دو خطبه را بپایان می‌برد. چون اقامه نماز شد و عمر از منبر پایین آمد، مردم سخن‌گفتند. امام شافعی در “مسند“ خود آن را روایت کرده است.
احمد با اسناد صحیح روایت‌کرده است‌که عثمان پسر عفان در حالی‌که موذن اقامه نماز می‌گفت، خبرها و نرخ اجناس را از مردم سوال می‌کرد.
والله اعلم.
وصلی الله وسلم علی محمد و علی آله و اتباعه الی یوم الدین.
سایت جامع فتاوای اهل سنت و جماعت.