انسان چه بسا در ایام ماه مبارک رمضان از روی فراموشی چیزی می خورد و پس از خوردن به یاد می آورد که روزه است: آیا در این صورت قضا بر او لازم است؟ با علم به این که پیامبر اکرم صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ فرموده است:[من أفطر ناسیاً ..] هر کس از روی فراموشی چیزی بخورد… و در جای دیگر فرموده است:[رُفِعَ عن أمتی الخطا والنسیان و ما استُکرهوا علیه – ابن ماجه (۲۰۴۵،۳۲۰۴)] گناه خطا و اشتباه، فراموشی و اکراه از دوش امتم بر داشته شده است. با توجه به سخنان پیامبر صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ آیا خوردن و آشامیدن از روی فراموشی روزه را می شکند؟
الحمدلله،
کسی که از روی فراموشی در ایام ماه مبارک رمضان چیزی بخورد گناهی متوجه او نمی شود و بر او لازم است که روزه اش را به اتمام برساند و طبق صحیح ترین فتوا قضا بر او لازم نیست. فتوای امام شافعی و امام احمد نیز همین است. دلیل این حکم حدیثی است که بخاری و مسلم از پیامبر اکرم صَلَّی اللَّهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ روایت کرده اند:
«مَنْ نَسِیَ وهو صائم فأکَلَ أو شَرِبَ فَلْیُتِمَّ صومَهُ فإنما أَطْعَمَهَ الله وسَقَاه» بخاری (۱۹۳۳، ۶۶۶۹)، و مسلم (۱۱۵۱)،
هر شخص روزه داری که از روی فراموشی چیزی بخورد یا بیاشامد روزه ی خود را تمام کند زیرا ( در حقیقت) الله تعالی به او طعام و شراب داده است.
«إذا أکل الصائمُ ناسیاً أو شرب ناسیاً فإنما هو رِزْقٌ ساقَهُ الله إلیه، ولا قضاءَ علیه» سنن دارقطنی (۲/۱۷۸، ۱۷۹).
«اگر شخص روزه دار از روی فراموشی چیزی بخورد یا بیاشامد ( در واقع) این رزقی است که الله تعالی به او عطا کرده است. و قضا بر او لازم نیست.»
وبالله التوفیق، وصلی الله علی نبینا محمد و آله وصحبه وسلم
فتاوای انجمن دایمی مباحث علمی و افتا(۱۰/۲۶۹)