حکم به برتری فرشتگان یا انسانهای صالح
از دیرباز، دربارۀ موضوع مذکور اختلاف وجود داشته و دیدگاههای فراوانی در این زمینه مطرح شده است. بهترین و خلاصهترین نظریّه، همان سخن شیخ الإسلام ابن تیمیّه است که انسانهای صالح از لحاظ اینکه دارای پایان و عاقبت کاملی هستند، برتر از فرشتگانند؛ یعنی زمانی که وارد بهشت شوند، به قرب الهی برسند، در مراحل و درجات بالا ساکن شوند، الله رحمان از آنان استقبال کند و این اشخاص را بسیار به خویش نزدیک سازد و خودش را به آنان نشان دهد و از نگاه به چهرۀ گرامی وی بهره برند و فرشتگان به اجازۀ پروردگارشان، برای این افراد خدمت کنند.
امّا از نظر ابتدا و در حال حاضر، فرشتگان برتر از بشر هستند، زیرا اکنون آنان در نزد پروردگار بزرگ جای دارند و از آنچه انسانها مرتکب میشوند، منزّه بوده و غرق در عبادت پروردگارند.
بدون تردید احوال کنونی آنان، کاملتر و بهتر از شرایط بشر است.
ابن قیّم میگوید: با این توضیح، دلیلِ برتری روشن میگردد و ادلّۀ هر دو گروه هماهنگ گشته و هر یک از آنان به حقّ خویش راضی میشود.
الله تعالی داناتر به حقیقت است.[۱]
[۱]– نک: مجموع الفتاوی، ج ۱۱، ص ۳۵۰؛ لوامع الأنوار البهیّه، سفارینی، ج ۲، ص ۳۶۸؛ شرح العقیده الطّحاویّه، ص ۳۳۸؛ الحبائک فی أخبار الملائک، سیوطی، صص ۲۰۳- ۲۵۱، در کتاب مذکور، مبحثی طولانی در این باره بیان شده است؛ عالم الملائکه الأبرار، ص ۹۶٫