حکم اشتغال معتکف به درس هندسه در حین اعکاف

آیا برای کسی که در اعتکاف است جایز است که در اثنای اعتکاف مشغول مطالعه و آموختن درس هندسه شود یا اینکه فقط باید مشغول قرائت قرآن و علم شرعی باشد؟

 

الحمدلله،

بعضی از اهل علم خصوصا مالکیه مشغول شدن فرد معتکف به درس و تعلیم را مکروه دانسته اند، چنانکه شیخ احمد دردیر در  کتاب “شرح مختصر خلیل” گفته: «و اشتغال معتکف به علم چه بیاموزد یا آموزش دهد مکروه است، زیرا هدف از اعتکاف صفای قلب و ریاضت نفس است و چنین هدفی غالبا با ذکر و نماز حاصب می شود نه با اشتغال به درس».

همچنین نزد حنابله اشتغال معتکف به تعلیم و تعلم مستحب نیست، بهوتی در کتاب ” کشاف القناع” می گوید: «و برای معتکف مستحب نیست که به آموزش قرآن و تدریس علم و مناظره با فقهاء و مجالست آنها و نوشتن حدیث در آن و همانند این موارد بپردازد زیرا پیامبر صلی الله علیه وسلم اعتکاف می کردند ولی از ایشان نقل نشده که بغیر عبادات مختص اعتکاف اشتغال داشته باشند».

لذا بر اساس رای این دسته از علما جایز نیست که فرد معتکف مشغول مطالعه و مدارسه درس هندسه یا سایر علوم مشابه شود، چرا که مدارسه علوم شرعی نیز مکروه است چه رسد به علوم غیر دینی..

اما در نزد شافعیه فرقی مابین آموزش یا آموختن علوم و بین نماز و ذکر برای فرد معتکف وجود ندارد، زیرا هر کدام از آنها طاعت است، امام نووی در “المجموع” گفته: «شافعی و یاران گفتند: بهتر برای معتکف، پرداختن به طاعات از نماز و تسبیح و ذکر و قرائت قرآن و اشتغال به تدریس و آموختن علم و مطالعه و نوشتن و همانند آنهاست و در هیچیک از اینها کراهیتی وجود ندارد و گفته نمی شود که انجام اینها خلاف اولی است، و این مذهب ماست، و گروهی از جمله عطاء و اوزاعی و سعید بن عبدالعزیز نیز بر همین نظر هستند، اما مالک و احمد گفتند: برای فرد معتکف مستحب است که مشغول نماز و ذکر و قرائت قرآن بتنهایی باشد».

خلاصه اینکه: پرداختن به درس و یا تدریس علوم دینی و غیر دینی اعتکاف را فاسد نمی کند، اما افضل آنست که انسان معتکف فرصت را غنیمت شمارده و مشغول ذکر و قرائت و نماز خواندن باشد، چرا که فرصت اعتکاف در رمضان همیشه پیش نمی آید، پس بهتر است این فرصت محدود را غنیمت شمارد.

 

والله اعلم

وصلی الله وسلم علی محمد وعلی آله وأصحابه والتابعین لهم بإحسان إلی یوم الدین