حکمت عبارت است از :قرار دادن اشیا در موضع شایسته اش، که از روی دقت و ظرافت صورت می گیرد.
و دلیل متصف بودن خداوند به حکمت، این قول او است:
{وَهُوَ الْعَلِیمُ الْحَکِیمُ} (تحریم: الآیه۲).
معنی :
و او دارای علم و دارای حکمت است.
کلمه حکیم دو معنی دارد:
یکی اینکه به معنای دارای حکمت است، در نتیجه به هیچ مسئله ای امر نداده و شیء را خلق نمی کند، و مسئله ای را نهی نمی کند، مگر از روی حکمت،
و دیگر آنکه به معنای حاکم است، که به هر امری که اراده کند حکم می دهد و کسی را یارای بازجویی و مواخذه او نیست.
انواع حکمت خداوند
حکمت خداوند بر دو نوع است:
حکمت شرعیه و حکمت کونیه….
محل و مکان حکمت شرعیه، همان شرع است که عبارت از اموری هستند که پیامبران توسط وحی خداوند دریافت داشته و ابلاغ نموده اند که در نهایت دقت و ظرافت آمده اند.
و حکمت کونیه محلش کون هستی و یا مخلوقات خداوند می باشند.
در نتیجه هر آن چیزی را که خداوند خلق نموده است از روی نهایت دقت و مصلحت بوده است
حکم خداوند
حکم خداوند نیز بر دو نوع است:
حکم کونی و حکم شرعی
حکم کونی همان است که خداوند به وسیله آن و به مقتضای آن چیزی را مقدر نموده و یا می آفریند.
و دلیل آن نیز این قول خداوند در مورد برادران یوسف است که: {فَلَنْ أَبْرَحَ الْأَرْضَ حَتَّى یَأْذَنَ لِی أَبِی أَوْ یَحْکُمَ اللَّهُ لِی} (یوسف: من الآیه۸۰)
معنی:هرگز از این سرزمین بر نخیزیم، تا اینکه پدرم اجازه دهد، یا خداوند درباره من حکمی فرماید:
و حکم شرعی همان است که خداوند به مقتضای آن امری را شرع می کند.
و دلیل آن این آیه است:
{ذَلِکُمْ حُکْمُ اللَّهِ یَحْکُمُ بَیْنَکُمْ} {الممتحنه: من الآیه۱۰}.
معنی: ‘آن همان حکم خداوند است که در میان شما حکم می کند.