حُسن ظن به خداوند از اعمال صالح است

وظیفه هر انسان مسلمانی آنست که نسبت به خدای خویش حُسن ظن داشته باشد، به روایت بخاری و مسلم نقل از ابوهریره که حضرت رسول صلی الله علیه و سلماز زبان خداوند متعال فرمود: «أَنَا عِنْدَ ظَنِّ عَبْدِى بِى» «من به گمان بنده‌ام نسبت به خودم عمل می‌کنم».

یعنی: خداوند متعال بر مبنای نیت بنده‌اش عمل می‌کند، اگر چنان بداند که خداوند او را می‌آمرزد حتماً او را می‌آمرزد؛ و اگر گمان برد که خداوند در کاری از کارهایش از او خشنود نیست، نجات نمی‌یابد.

ابوداود از ابوهریره رضی الله عنه نقل می‌کند که پیامبر بزرگوار اسلام صلی الله علیه و سلمفرمود:

«حُسْنُ الْظَّنِّ مِنْ حُسْنِ الْعِبَادَهِ» «حسن ظن از بهترین عبادات است».

زیرا به خدا چنان گمان می‌برد که اهل آن است و آن خیر است.

﴿هُوَ أَهۡلُ ٱلتَّقۡوَىٰ وَأَهۡلُ ٱلۡمَغۡفِرَهِ ۵۶﴾ [المدثر: ۵۶].

«اوست اهل تقوا و اهل بخشودگی».

به روایت بخاری و مسلم از عمر بن خطاب رضی الله عنه که حضرت رسول صلی الله علیه و سلمبر جمعی از اُسرا گذر کرد، در میان آنان زنی را دید هنگامی که بچه‌اش را یافت به سینه‌اش چسباند و به او شیر داد. حضرت صلی الله علیه و سلمبه ما فرمود: «آیا می‌بینید که این زن بچه‌اش را به آتش بیندازد؟ گفتیم: خیر، توانایی آن را ندارد. حضرت صلی الله علیه و سلمفرمود: خداوند متعال حتماً از این زن به بچه‌اش نسبت به شما بارحم‌تر است».

پس لازم است که انسان به هر وسیله‌ای که راه نجات در آن باشد متوسل شود و تنها متکی به حسن ظن نباشد.

از حضرت رسول الله صلی الله علیه و سلمروایت است که فرمودند: «ایمان به تمنا و خواسته نیست، بلکه آنست که در دل قرار گیرد و کردار نیک آن را تأیید کند»^([۱])، همانا گروهی تمنا و حسن ظن به خدا ایشان را مغرور کرده بود تا این که از دنیا رفتند و هیچ عمل خیری را انجام ندادند و گفتند: ما حسن ظن به خدا داریم، ولی دروغگویند، اگر دارای حسن ظن بودند کار خوب انجام می‌دادند.

[۱]– بسیاری از علماء (مثل علائی و آلبانی و غیره) گفته اند که این حدیث از رسول خداr ثابت نشده بلکه از امام حسن بصری/ نقل شده است. (مصحح)