حوض، عطای بزرگی است که خداوند به پیامبر ما صلی الله علیه وسلم در قیامت بخشیده است که او و امتش بر آن وارد میشوند. وصف آن در نصوص اینگونه آمده که از شیر سفیدتر، از برف سردتر و از عسل شیرین تر است و از مسک و عطر، خوش بوتر است و آن در نهایت گشایش و وسعت میباشد. طول و عرض آن برابر است هر گوشه از گوشههای آن مسیر یک ماه است. آب آن از بهشت میآید. آبراه و ناودان آن از بهشت کشیده شده یکی از آنها از طلا و دیگری از نقره است و ظرفهای آن که تعداد آن به اندازه ستارگان آسمان است.
و بر اثبات حوض که آن حق است احادیث صحیح بسیار است بعضی از محققین آن را در حد متواتر دانستهاند و از پیامبر صلی الله علیه وسلم سی و چند صحابی آن را روایت کردهاند. که از آن جمله حدیث انس بن مالک است که در آن رسول الله صلی الله علیه وسلم میفرماید: «إِنَّ قَدْرَ حَوْضِی کَمَا بَیْنَ أَیْلَهَ وَصَنْعَاءَ مِنْ الْیَمَنِ وَإِنَّ فِیهِ مِنْ الْأَبَارِیقِ کَعَدَدِ نُجُومِ السَّمَاءِ»[۱] «بزرگی حوض من به اندازه مسافت میان أیله و صنعای یمن، و تعداد پارچهای آن، به اندازه ستارگان آسمان است». و از عبدالله بن عمرو بن عاص روایت است که رسول الله صلی الله علیه وسلم میفرمایند: «حَوْضِی مَسِیرَهُ شَهْرٍ وَزَوَایَاهُ سَوَاءٌ وَمَاؤُهُ أَبْیَضُ مِنْ اللبن وَرِیحُهُ أَطْیَبُ مِنْ الْمِسْکِ وَکِیزَانُهُ کَنُجُومِ السَّمَاءِ مَنْ شَرِبَ مِنْهُ فَلَا یَظْمَأُ بَعْدَهُ أَبَدًا»[۲] «حوض من به اندازه مسیر یک ماه و گوشههای آن برابر است. آب آن از شیر، سفیدتر و بوی آن از بوی مشک خوشتر است. آبریزهای آن در زیبایی و فراوانی مانند ستارگان آسمان هستند کسی که از آن بنوشد هرگز تشنه نمیشود».
و حوض در سرزمین محشر میباشد که آب آن از کوثر امتداد یافته و آن نهری دیگر است که خداوند به پیامبر ما صلی الله علیه وسلم در بهشت بخشیده است. الله تعالی میفرماید: ﴿إِنَّآ أَعۡطَیۡنَٰکَ ٱلۡکَوۡثَرَ ١﴾ [الکوثر: ۱] «ما کوثر را به تو عطا کردیم». اهل علم در مورد میزان و حوض اختلاف دارند که کدامیک جلوتر است. گفته شده میزان قبل از حوض است و بعضی گفتهاند حوض جلوتر است. و صحیح این است که حوض قبل از میزان است. قرطبی میگوید: «والمعنى یقتضیه فإن الناس یخرجون عطاشا من قبورهم» «و این معنی از آن برداشت میشود زیرا مردم هنگامی که از قبرهایشان خارج میشوند تشنه هستند».
[۱] متفق علیه، صحیح البخاری برقم (۶۵۸۰)، وصحیح مسلم برقم (۲۳۰۳).
[۲] متفق علیه، صحیح البخاری برقم (۶۵۷۹)، وصحیح مسلم برقم (۲۲۹۲).