حقیقت دنیا

معیار سعادت، در کتاب بزرگ خدا بیان شده و میزان و اندازه تمام چیزها در پند حکیمانه او روشن و واضح گردیده است.

خداوند متعال، ارزش هر چیز و بازتاب آن بر بنده را در دنیا و آخرت بیان نموده است: ﴿وَلَوۡلَآ أَن یَکُونَ ٱلنَّاسُ أُمَّهٗ وَٰحِدَهٗ لَّجَعَلۡنَا لِمَن یَکۡفُرُ بِٱلرَّحۡمَٰنِ لِبُیُوتِهِمۡ سُقُفٗا مِّن فِضَّهٖ وَمَعَارِجَ عَلَیۡهَا یَظۡهَرُونَ ٣٣ وَلِبُیُوتِهِمۡ أَبۡوَٰبٗا وَسُرُرًا عَلَیۡهَا یَتَّکِ‍ُٔونَ ٣۴ وَزُخۡرُفٗاۚ وَإِن کُلُّ ذَٰلِکَ لَمَّا مَتَٰعُ ٱلۡحَیَوٰهِ ٱلدُّنۡیَاۚ وَٱلۡأٓخِرَهُ عِندَ رَبِّکَ لِلۡمُتَّقِینَ ٣۵﴾ [الزخرف: ۳۳- ۳۵] «اگر مردم، یک ملت نمی‌شدند، برای کسانی که به خداوند مهربان کفر می‌ورزند، سقف‌های خانه‌هایشان را از نقره می‌نمودیم و پله‌هایی قرار می‌دادیم که بر آن بالا می‌رفتند و برای خانه‌هایشان درهایی قرار می‌دادیم و تخت‌هایی که بر آن تکیه می‌زنند و زیبایی‌های دیگری. همه اینها چیزی جز کالای دنیا نیست و آخرت نزد پروردگارت برای پرهیزکاران بهتر است».

حقیقت زندگی و کاخ‌ها و خانه‌ها و طلا و نقره و مقام دنیا، همین است. نشانِ بی‌ارزشی دنیا، این است که بطور کامل به کافر داده می‌شود و مؤمن از آن محروم می‌گردد تا ارزش زندگی دنیا، برای مردم روشن گردد.

عتبه بن غزوان، صحابی معروف در حال سخنرانی، اظهار تعجب می‌نماید که چگونه او و سایر اصحاب به همراه پیامبر  صلی الله علیه وسلم  در جهاد در راه خدا برگ درختان را می‌خوردند وآن روزها شیرین‌ترین روزهای زندگی و بهترین لحظات عمرشان بود! عتبه پس از وفات پیامبر  صلی الله علیه وسلم ، امیر و فرماندار یک منطقه شد. آری! واقعاً زندگی و حیاتی که بعد از وفات پیامبر  صلی الله علیه وسلم  به او روی آورد، از دید خودش زندگی کم ارزشی بود.

سعد بن ابی وقاص رضی الله عنه، وقتی بعد از وفات پیامبر  صلی الله علیه وسلم  فرمانروایی کوفه را بر عهده می‌گیرد، متعجب و شگفت زده می‌شود. زیرا او نیز به همراه پیامبر  صلی الله علیه وسلم  برگ درختان را می‌خورد و پوست حیوانات را می‌پخت و سپس آن را با آب، قورت می‌داد. از اینرو معتقد بود که کاخ‌ها وخانه‌هایی که بعد از وفات پیامبر  صلی الله علیه وسلم  روی آورده‌اند، ارزشی ندارند: ﴿وَلَلۡأٓخِرَهُ خَیۡرٞ لَّکَ مِنَ ٱلۡأُولَىٰ ۴﴾ [الضحی: ۴] «و آخرت برای تو بهتر است از دنیا».

پس این قضیه، رازی دیگر دارد و آن، اینکه دنیا، ناچیز و بی‌ارزش است.

﴿أَیَحۡسَبُونَ أَنَّمَا نُمِدُّهُم بِهِۦ مِن مَّالٖ وَبَنِینَ ۵۵ نُسَارِعُ لَهُمۡ فِی ٱلۡخَیۡرَٰتِۚ بَل لَّا یَشۡعُرُونَ ۵۶﴾ [المؤمنون: ۵۵- ۵۶] «آیا گمان می‌برند که ما بوسیله مال و فرزند آنها را یاری می‌کنیم؟ ما در هیمن دنیا خوبی‌ها را به آنان می‌دهیم و آنان نمی‌فهمند».

در حدیث آمده است: «سوگند به خدا، من، از این نمی‌ترسم که شما فقیر شوید».

یک بار عمر رضی الله عنه نزد پیامبر  صلی الله علیه وسلم  رفت و دید که آن حضرت  صلی الله علیه وسلم  روی حصیر خوابیده و اثر آن بر پهلوهایش مانده و در خانه‌اش جز مقداری جو چیزی نیست. چشمان عمر پر از اشک شد.

واقعاً وضعیت عجیبی بوده و انسان را تحت تأثیر قرار می‌دهد. زیرا پیامبر خدا  صلی الله علیه وسلم  و پیشوای تمام مردم چنین وضعیتی داشته‌اند. ﴿وَقَالُواْ مَالِ هَٰذَا ٱلرَّسُولِ یَأۡکُلُ ٱلطَّعَامَ وَیَمۡشِی فِی ٱلۡأَسۡوَاقِ﴾ [الفرقان: ۷] «و گفتند: این پیامبر را چه شده که غذا می‌خورد و در بازارها راه می‌رود».

سپس عمر به پیامبر  صلی الله علیه وسلم  می‌گوید: تو خودت ای پیامبر خدا، می‌دانی که قیصر و کسری در چه حالتی هستند! پیامبر  صلی الله علیه وسلم  فرمود: «آیا تو شک داری ای پسرخطاب! آیا نمی‌پسندی که آخرت، از آن ما باشد و دنیا بهره آنان؟»

بدون تردید معادله روشن و قسمت منصفانه‌ای است و هرکس، می‌پسندد، بپسندد و هرکس نمی‌پسندد، نپسندد. هرکس می‌خواهد سعادت را در درهم و دینار و خانه و ماشین بجوید، همین کار را بکند، اما بداند که هرگز به سعادت دست نخواهد یافت.

﴿ مَن کَانَ یُرِیدُ ٱلۡحَیَوٰهَ ٱلدُّنۡیَا وَزِینَتَهَا نُوَفِّ إِلَیۡهِمۡ أَعۡمَٰلَهُمۡ فِیهَا وَهُمۡ فِیهَا لَا یُبۡخَسُونَ ١۵ أُوْلَٰٓئِکَ ٱلَّذِینَ لَیۡسَ لَهُمۡ فِی ٱلۡأٓخِرَهِ إِلَّا ٱلنَّارُۖ وَحَبِطَ مَا صَنَعُواْ فِیهَا وَبَٰطِلٞ مَّا کَانُواْ یَعۡمَلُونَ ١۶﴾ [هود: ۱۵- ۱۶] «هرکس زندگانی دنیا و زینت آن را می‌خواهد، پاداش کارهایش را در دنیا به تمام و کمال به او خواهیم داد و چنین کسانی کم داده نمی‌شوند. ایشان، کسانی هستند که در آخرت بهره ای جز آتش ندارند و آنچه در دنیا کرده‌اند، نابود و باطل می‌شود».