حـــکم اهدای خیر و ثواب به مردگان

پیامبر صلی الله علیه وسلم می فرماید:

” إذا مات الانسان انقطع عمله إلا من ثلاثه أشیاء: صدقه جاریه أو علم ینتفع به أو ولد صالح یدعو له “.

هرگاه‌کسی مرد رابطه او با عملش قطع می‌گردد و اعمال او پایان می‌پذیرد مگر سه عمل وی‌ که پس از مرگ نیز همچنان ادامه دارد و ثوابش به وی می‌رسد: صدقه جاریه عملی‌ که همواره سود و خیرآن جاری است.

‌مانند مسجد و راه و چاه آب و مدرسه و موسسه خیریه و اعمالی از این قبیل ‌که وقف می‌شود
و علم و دانشی ‌که مردم ازآن سودمی‌برندکه ثواب آن همیشه ادامه دارد.
و فرزند شایسته و صالحی‌که همواره او را بیاد دارد و با دعای خیر و اعمال خیر از او یاد می‌کند].

بدیهی است مقصود از صدقه جاری مالی است‌که وقف می‌گردد که همواره چون اصل آن محفوظ است‌، ثواب و پاداش آن ادامه دارد، و بصاحبش می‌رسد. مراد از این حدیث اینست ‌که ثواب اعمال میت قطع می‌گردد و دیگر پس از مرگ وی تجدید نمی‌شود، مگراین سه چیز که از عمل و کسب وی است و بعد ازاو نیز ادامه دارد و پاداش آنها به وی می‌رسد.

بروایت ابن ماجه پیامبر صلی الله علیه و سلم فرمود‌:

إن مما یلحق المؤمن من عمله وحسناته بعد موته: علما نشره أو ولدا صالحا ترکه أو مصحفا ورثه أو مسجدا بناه أو بیتا لابن السبیل بناه أو نهرا أجراه أو صدقه أخرجها من ماله فی صحته وحیاته تلحقه من بعد موته.

‌ازجمله اعمال خیری‌ که پس ازمرگ انسان همچنان ادامه دارد و ثوابش بوی می‌رسد و قطع نمی‌شود اعمال زیر است‌: دانشی‌که او سبب انتشارش شده است‌، با فرزند شایسته و صالحی ‌که از خود بجای می‌گذارد یا قرآنی ‌که ازخود بارث می‌نهد یا مسجدی‌که ساخته است یا خانه‌ای و کاروانسرائی ‌که برای راهگذران ساخته است یا جوی آبی یا چاه آبی ‌که اجراکرده و احداث نموده است یا صدقه جاریه و وقفی‌که در حال صحت و حیات خود وقف کرده و بعد از مرگش نیز ثوابش همچنان بوی می‌رسد]”.

و نیز الله تعالی می فرماید:

« وَأَن لَّیْسَ لِلْإِنسَانِ إِلَّا مَا سَعَی»(نجم ۳۹)

یعنی: و اینکه برای انسان بهره‏ای جز سعی و کوشش او نیست،

بنابراین تنها امکانی که برای اهدای ثواب به مردگان از طرف ما است، دعای خیر برای آنها و صدقه دادن به فقراء و اهدای ثواب آنها به مردگان و چنین چیزی که در سوال آمده صحیح نیست.مثلا ثواب نماز به مرده نمی رسد ولی دعای شما برای اموات مومن و موحد سودمند خواهد بود ان شاءالله در ضمن کسی نباید خود را از اجر کارهای نیکش محروم سازد و بلکه باید توشه ای برای روز واپسین داشته اشد.