وب سایت اختصاصی اهل سنت و جماعت ایران زمین
حروفی که در مذهب حنابله، بیانگر اختلاف‌اند
حروفی که در مذهب حنابله، بیانگر اختلاف‌اند، عبارتند از[۱]
- «حتّی»: این حرف در اختلافی که قوی است، استعمال می‌شود.
به عنوان مثال: فقهاء می‌گویند: «لا تجوز الصلوه فی اوقات النهی حتّی ماله سبب»، یعنی نماز در اوقات ممنوعه درست نمی‌باشد حتی نمازهایی که دارای سبب خاصی هستند (مانند: تحیه المسجد و تحیه الوضو و…).
این عبارت، اشاره به اختلاف کسانی دارد که قائل به جواز نمازهای ذوات الاسباب در اوقات مکروه و منهیه می‌باشند. (و خواندن نمازهای ذوات الاسباب در اوقات منهیه، در روایتی از امام احمد که شیخ تقی الدین و گروهی دیگر از صاحبان مذهب آن را اختیارکرده‌اند، نیز نقل شده است) پس با آوردن حرف «حتّی» به این اختلاف بزرگ و قوی، اشاره رفته است.
- «إِن»: این حرف در اختلافات متوسط و میانه (که نه خیلی قوی‌اند و نه خیلی ضعیف) استعمال می‌شود.
به عنوان مثال، فقهای حنابله می‌گویند: «اذا استناب المعضوب عن حجه فرضه، اجزأه وان عوفی بعد احرام نائبه» یعنی اگر شخص ضعیفِ زمینگر، در حج فرضش، نائب گرفت، درست است اگر چه پس از احرام نائب خود، از بیماری، خوب شود باز هم احرام نائب وی درست می‌باشد و می‌تواند از جانب مؤکلش حج را به جای آورد.
این عبارت، اشاره به اختلاف کسانی دارد که قائل به عدم جواز احرام نائب در صورت خوب شدن شخصِ مریض هستند و قول صحیح در مذهب حنابله نیز همین است، چنان‌که در کتاب «الاقناع» و «المنتهی» بدان اشاره شده است و با آوردن حرف «إن» به این اختلاف متوسط، اشاره گردید.
- «لَو»: این حرف در اختلافات ضعیف استعمال می‌گردد.
به عنوان مثال، فقهای حنابله‌ی گویند: «یکره الا ذان والاقامه للنساء ولو بلارفع صوت» یعنی: اذان و اقامه، برای زنان، اگرچه بدون بلند کردن صدا باشد، باز هم مکروه است.
این عبارت اشاره به اختلاف کسانی دارد که قائل به عدم کراهیت اذان و اقامه‌ی زنان هستند، آن هم به شرط اینکه بدون بلندکردن صدا باشد، و ابن عقیل و دیگران نیز به عدم کراهیت فتوا داده‌اند.
و با آوردن حرف «لَو» به این اختلاف ضعیف وکوچک اشاره شده است.
[۱]– التحفه السنیه فی الفوائد، و القواعد الفقیه ص ۹۲