حداقل زمانی که می توان اعتکاف کرد چقدر است؟

حداقل زمانی که می توان اعتکاف کرد چقدر است؟ آیا می توان وقت کمی اعتکاف کرد یا لازمست چند روز باشد؟

 

الحمدلله،

علما در مورد حداقل زمان اعتکاف اختلاف نظر دارند:

اول: جمهور علما از جمله امام ابوحنیفه و شافعی و احمد گفته اند که حداقل آن یک لحظه است.

نگاه کنید به: الدر المختار (۱/۴۴۵) ، المجموع (۶/۴۸۹) ، الإنصاف (۷/۵۶۶).

امام نووی گفته: « و اما کمترین زمان اعتکاف؛ رأی صحیح که جمهور علما بر آن هستند اینست که توقف (یا تاخیری) در مسجد شرط است، و جایز است که بیشتر یا کمتر از آن باشد حتی برای ساعتی یا لحظه ای». المجموع (۶/۵۱۴).

و به ادله زیر استدلال کرده اند:

۱- اعتکاف در معنی لغوی به اقامت گفته می شود، و این معنا بر مدت طویل و کوتاهی هر دو صدق می کند، و در شرع مدت مشخصی برای اعتکاف وارد نشده است، تا بخواهیم از معنای لغوی آن عدول کنیم.

امام ابن حزم گفته: «اعتکاف در زبان عرب به معنی اقامت است.. پس هر اقامتی در مسجد که برای خدای تعالی و به نیت نزدیکی و تقرب به سوی او باشد اعتکاف است… حال مقدار زمان کمی باشد یا زیاد، چرا که در قرآن و سنت عدد و وقت معینی تعین نشده».المحلی (۵/۱۷۹).

۲- ابن ابی شیبه در مصنف خود از یعلی بن امیه رضی الله عنه روایت کرده که او گفت: « إنی لأمکث فی المسجد الساعه، وما أمکث إلا لأعتکف». یعنی: من برای ساعتی در مسجد می مانم و جز برای اعتکاف نمی مانم. ابن حزم در کتاب خود المحلی (۵/۱۷۹) به این روایت استدلال کرده و حافظ ابن حجر نیز در کتاب فتح الباری آنرا ذکر کرده و در مورد آن سکوت نموده است.

و باید بدانیم که منظور از “ساعت” در این روایات، آن ساعت اصطلاحی که برابر با شصت دقیقه است، نیست! بلکه به جزئی از زمان (در زبان عربی) ساعت گویند.

 

دوم: بعضی از علما از جمله بعضی از علمای مالکیه (و در روایتی منتسب به ابوحنیفه) گفته اند که کمترین مدت زمان اعتکاف یک روز است.

و شیخ ابن باز رحمه الله می گوید: «اعتکاف یعنی ماندن در مسجد جهت طاعت خدای متعال، حال چه مدت زیادی باشد یا اندکی، زیرا تا جایی که می دانم در این مورد (در شرع) چیزی وارد نشده که دلالت بر تعیین (زمان اعتکاف) برای یک روز یا دو روز یا بیشتر از آن باشد،.. مگر هرگاه کسی نذر (اعتکاف) کند که در اینصورت (عمل به مقتضای) نذر واجب است چه زن باشد یا مرد». مجموع الفتاوی (۱۵/۴۴۱).

 

والله اعلم

وصلی الله وسلم علی محمد وعلی آله وأصحابه والتابعین لهم بإحسان إلی یوم الدین