احرام: عبارت است از نیت وارد شدن به مناسک حج یا عمره.
حکمت احرام:
خداوند متعال برای بیت الحرام حرم و مواقیتی قرار داده است و کسی که قصد وارد شدن به حرم دارد نمی تواند از آنها بگذرد مگر با وصف معین و نیت مشخص؛
مکان پوشیدن احرام:
سنت این است که لباس احرام پس از غسل کردن در میقات پوشیده شود.
احرام مردها از ازار و ردا و نعلین تشکیل می شود. و برای کسی که منزلش نزدیک میقات است، مانند اهل مدینه و طائف، جایز است که لباس احرام را در خانه اش بپوشد و از میقات احرام نبندد و برای کسی که با هواپیما به مکه می آید، شرایط چنین است.
از عبدالله بن عباس روایت است که می گوید: «رسول خدا همراه اصحاب خود و پس از اینکه سرش را روغن مالیده و شانه زد و ازار و ردای احرام پوشید، از مدینه به راه افتاد. و پوشیدن هیچ لباسی را منع نکرد مگر پارچه ای که آغشته به زعفران شده بود و اثرش بر روی بدن باقی می ماند. رسول خدا شب را در ذوالحلیفه گذراند و هنگام صبح سوار بر مرکب به راه افتاد و هنگامی که به «بیدا» رسیدند، ایشان و اصحابش لبیک گفتند. رسول خدا گردنبندی به گردن هَدی (حیوانی که به شکرانه حج در مکه ذبح می شود) خود انداخت و آن را نشان کرد. در آن وقت پنج روز به پایان ماه ذی القعده مانده بود».
کیفیت احرام:
۱- سنت است کسی که نیت احرام بستن برای حج یا عمره دارد، غسل و نظافت کند، با بهترین خوشبویی بدن و نه لباسش را خوشبو کند، ازار و ردای سفید و پاک بپوشد. این لباس نباید دوخته شده باشد. و نعلین می پوشد. و برای زن سنت است که برای احرام غسل کند هرچند که در عادت ماهیانه یا نفاس باشد. و هر لباسی که بدنش را به طور کامل می پوشاند، می پوشد و از پوشیدن لباسی که باعث جلب توجه شود و نیز لباس تنگ و لباسی که در آن شباهت به مردان یا کفار باشد، پرهیز کند و نقاب و دستکش نمی پوشد.
۲- سنت است در صورت امکان، پس از نماز فرض یا نفل احرام ببندد. و قلبا نیت وارد شدن به مناسک حج یا عمره کند. و سنت است که احرام بسته و لبیک گویان پس از نماز در مسجد باشد. یا اگر امکان داشت و سواری مستقل داشت رو به قبله کند. سنت است که قبل از لبیک گفتن برای مناسک، به حمد و تسبیح و تکبیر خداوند متعال مشغول باشد.
۳- سنت است که مُحرم نوع مناسکش را ذکر کند. چنان که عمره گذار می گوید: «لبیک عمره» و کسی که نیت حج اِفراد دارد می گوید: «لبیک حجا» و کسی که نیت حج قِران دارد می گوید: «لبیک عمره و حجا» و اگر نیت حج تمتع داشته باشد، می گوید: «لبیک عمره»؛
حکم شرط نمودنِ خارج شدن از مناسک به هنگام عذر:
چون فرد بالغی برای حج یا عمره احرام ببندد، بر وی لازم است که مناسک حج را به پایان برساند. اما بر کودک واجب نیست که مناسک را به اتمام برساند. چرا که مکلف نیست و ملزم به ادای واجبات نمی باشد.
اما اگر مُحرم بیمار باشد یا از چیزی ترس و واهمه داشته باشد، سنت است که به هنگام احرام بستن برای ادای مناسک بگوید: «اگر مانعی مرا از ادامه ی مناسک بازداشت، خارج شدن من از احرام، هنگام ایجاد مانع است». پس اگر در طول ادای مناسک چیزی مانع ادامه ی انجام مناسک شد، یا بیماری وی افزایش یافت، از احرام خارج شده و لازم نیست قربانی دهد. اما اگر مُحرم این مساله را شرط نکرد و عذری مانع انجام مناسک شد، بر وی واجب است که قربانی را ذبح کند و بعد از تراشیدن سر از احرام خارج شود.
۱- خداوند متعال می فرماید: «وَأَتِمُّواْ الْحَجَّ وَالْعُمْرَهَ لِلّهِ فَإِنْ أُحْصِرْتُمْ فَمَا اسْتَیْسَرَ مِنَ الْهَدْیِ وَلاَ تَحْلِقُواْ رُؤُوسَکُمْ حَتَّى یَبْلُغَ الْهَدْیُ مَحِلَّهُ». (بقره:۱۹۶)
«و حج و عمره را برای الله به اتمام برسانید و اگر باز داشته شدید (بوسیله دشمن یا بیماری و غیره) پس آنچه از قربانی فراهم شود (ذبح کنید و آنگاه از احرام بیرون شوید) و سرهای خود را نتراشید تا قربانی به جایگاهش برسد».
۲- از ام المومنین عایشه روایت است که می گوید: رسول خدا نزد ضباعه دختر زبیر رفت و به او فرمود: «شاید می خواهی به حج بروی؟ ضباعه گفت: سوگند به خدا که من بیمار هستم. رسول خدا به او فرمود: به حج برو و چنین شرط کن و بگو: بار الها، بیرون شدنم از احرام همان جایی است که تو مرا از ادامه ی مناسک باز داشتی».
حکم نماز خواندن به هنگام احرام:
برای کسی که نیت حج یا عمره دارد، سنت است بعد از نماز احرام ببندد. اگر وقت نماز فرض بود، ابتدا نماز بخواند و پس از آن احرام ببندد. و اگر وقت نماز فرض نبود، دو رکعت نماز نفل بخواند و پس از آن احرام ببندد.
رسول خدا پس از نماز فرض و نفل از ذوالحلیفه احرام بست. از ابن عباس روایت است که از عمر شنیده که می گوید: از رسول خدا شنیدم که در وادی عقیق فرمود: «امشب قاصدی از جانب پروردگارم آمد و گفت: در این وادی مبارک (وادی عقیق) نماز بخوان و نیت کن که عمره وحج را با هم انجام دهی».