در مورد حج اکبر میتوان گفت که کلمه “حج” یعنى “قصد کردن”، زیرا کسى که حج میکند در واقع قصد زیارت خانه کعبه را دارد که در زمان مخصوص، مراسم و عبادات مخصوصى را انجام میدهد، و “اکبر” یعنى “بزگتر”، پس حج اکبر یعنى “حج بزرگتر”، و در قرآن و حدیث ذکر شده است و خداوند متعال میفرماید: ” وَأَذَانٌ مِنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ إِلَى النَّاسِ یَوْمَ الْحَجِّ الْأَکْبَرِ أَنَّ اللَّهَ بَرِیءٌ مِنَ الْمُشْرِکِینَ وَرَسُولُهُ فَإِنْ تُبْتُمْ فَهُوَ خَیْرٌ لَکُمْ وَإِنْ تَوَلَّیْتُمْ فَاعْلَمُوا أَنَّکُمْ غَیْرُ مُعْجِزِی اللَّهِ وَبَشِّرِ الَّذِینَ کَفَرُوا بِعَذَابٍ أَلِیمٍ [” (التوبه : ۳)، یعنى: “و اعلانى است از جانب الله و رسول او برای مردم در روز حج اکبر که خدا از مشرکان بیزار است و رسول او نیز، پس اگر توبه کردید آن برای شما بهتر است و اگر روی بگردانید پس بدانید که شما درمانده کننده خداوند نیستید، وکافران را از عذاب دردناک خبر ده”، و پیامبر صلى الله علیه و سلم در هنگام حج و روز قربان فرمودند: “هذا یوم الحج الأکبر”، یعنى: “این روز حج اکبر است” (صحیح بخارى).
ولى این به آن معنى نیست که حج معمولى وجود داشته باشد یا حج اکبر، زیرا حج همان حج است ولى بعضى از علماء گفته اند که مراد از حج اکبر همان فریضه حج میباشد، و مراد از حج اصغر عمره می باشد، و بعضى دیگر نظرشان بر اینست که منظور از حج اکبر روز قربان (اولین روز عید قربان) میباشد و مراد از حج اصغر روز عرفه میباشد، و بعضى دیگر گفته اند که حج اکبر روز عرفه میباشد(مانند احناف و شافعى)، ولى جمهور أهل علم و إمام مالک و طبری و غیره نظرشان بر اینست که حج اکبر همان روز نحر (روز قربان) میباشد، از آنجاییکه در صحیح بخارى از ابو هریره رضی الله عنه نقل شده است که پیامبر صلى الله علیه و سلم در هنگام حج و روز قربان فرمودند: “هذا یوم الحج الأکبر”، یعنى: “این روز حج اکبر است”.
و در هنگام حج که روز نحر (قربان) را حج اکبر گفته اند به این دلیل هست که اکثر اعمال حج در آن روز صورت میگیرد مانند قربانى، طواف، سعى، حلق، رمى جمرات و غیره.
پس بطور خلاصه، چه منظور از حج اکبر روز عرفه، قربان، و یا غیره باشد، و چه روز جمعه واقع شود و یا دیگر ایام هفته، آن حج بر حجى دیگر مزیتى ندارد، و حج همان حج است، ولى توصیف آن به «اکبر» به این دلیل است که مردم همه در این روز، گرد هم میآیند چراکه معظم افعال حج در آن انجام میشود، یا بدان سبب که عمره «حج اصغر» نامیده شده، این مناسک، «حج اکبر» نامیده میشود.
وصلی الله وسلم علی محمد و علی آله و اتباعه الی یوم الدین
سایت جامع فتاوای اهل سنت و جماعت