حجب در لغت به معنی منع است، و در اصطلاح شرع ، عبارت است از اینکه کسی که مقتضیات ارث در وی موجود است ( وارث ) از تمام یا بالاترین سهم خود از ارث ممنوع شود بنابراین اگر کسی مقتضیات ارث را نداشته و از ارث محروم شد ، این کار در اصطلاح حجب نامیده می شود.
انواع حجب :
حجب به دو قسمت تقسیم می شود :
۱ : حجب به اوصاف
۲ : حجب به اشخاص
حجب به اوصاف :
اگر کسی که مقتضیات ارث در وی وجود دارد ، اما به خاطر وجود صفتی در وی ، به طور کلی از ارث محروم شود ، به این نوع حجب، حجب به اوصاف نامیده می شود.
اوصافی که سبب ممنوعیت فرد از ارث می شوند ، همان اوصافی است که در بحث موانع ارث ذکر شد و عبارتند از : بردگی- قتل – کفر. اگر کسی به علت وجود صفتی حجب شود ، محروم نامیده میشود
حجب به اشخاص :
فرد از تمام یا قسمتی از ارث به خاطر وجود شخص نزدیکتر به میت ، منع شود.
انواع حجب به اشخاص :
۱ : حجب حرمان
۲ : حجب نقصان
حجب حرمان :
یعنی شخصی به طور کلی از ارث منع شود ، مانند حجب پسر پسر توسط پسر ، پس با وجود پسر ، پسر پسر به کلی حذف خواهد شد.
حجب نقصان :
یعنی شخص از بالاترین سهم خود ممنوع شود ، مانند حجب سهم زوج از ➖۱/۲➖
به ➖ ۱/۴➖ به علت وجود فرزند زوجه ، یعنی با وجود فرزند میت سهم زوج که در اصل بالا بود به ۱/۴ کمتر شد
اما اشخاصی که حجب حرمانی اصلا نمی شوند :
پدر
مادر
پسر
دختر
زوج
زوجه
اما سایر افراد حجب حرمان می شوند.
پس گفتیم که به جز شش نفر مذکور سایر افراد حجب حرمان می شوند ، که بزودی به توضیح حجب آنها در ➖ ادامه مطلب➖ می پردازیم.