حالات سیاسی و احکام فقهی

بعد از فتح خیبر، دور جدیدی از تحولات سیاسی اسلام آغاز شد. دشمنان واقعی اسلام دو گروه بودند: مشرکین و یهود، آن‌ها گرچه به لحاظ مذهب با یکدیگر اختلاف داشتند، ولی از نظر سیاسی به خصوص از جهت مخالفت با مسلمانان با همدیگر متحد بودند. یهود مدینه عموماً هم‌پیمان انصار و یهود خیبر و غطفان بودند. برای مقابله با آن حضرت  صلی الله علیه و سلم مشرکان مکه و مدینه و منافقین همگی متحد شده بودند. پس از فتح خیبر توان و اقتدار یهود به طور کلی از بین رفت و یکی از بازوهای مشرکین قطع شد.

تا آن موقع، اسلام از چهار سو در محاصره قرار گرفته بود. بنابراین، به جز عقاید و عبادات ضروری شریعت، موقعیت بیان و نزول دیگر احکام شریعت وجود نداشت. احکام شریعت (همچنانکه حضرت عایشه ل اظهار داشته) طبق اقتضای زمان و حالات اجتماعی به تدریج نازل شده‌اند، تفصیل آن‌ها بعداً ذکر خواهد گردید. فتح خیبر باعث از بین‌رفتن توطئه‌ها و فتنه‌انگیزی‌های یهود شد و از سوی یدگر صلح حدیبیه باعث حصول اطمینان خاطر از جانب مشرکان گشت.

روی این اساس، مسلمانان برای نزول احکام جدید شریعت، آمادگی پیدا کرده بودند. سیره‌نگاران نوشته‌اند که هنگام فتح خیبر احکام متعدد فقهی جدید نازل شدند([۱]) و آن حضرت  صلی الله علیه و سلم آن‌ها را  تبلیغ و اعلام فرمودند. تفصیل آن‌ها به شرح ذیل است:

  • خوردن گوشت پرندگانی که با چنگال خود شکار می‌کنند حرام شد.
  • خوردن گوشت و شیر حیوانات درنده حرام گردید.
  • خوردن گوشت و شیر الاغ و قاطر حرام شد.
  • تا آن موقع معمول بود که آمیزش با کنیزان پس از تملک آنان فوراً جایز بود، در فتح خیبر استبراء لازم شد، یعنی چنانچه حامله باشند تا وضع حمل و در غیر این صورت تا مدت یک ماه آمیزش جایز نیست.
  • معامله طلا و نقره به طور غیر مساوی حرام گردید.
  • در بعضی روایات مذکور است که «متعه» نیز در همین غزوه حرام شد.

 

[۱]– در اینجا از نزول وحی متلو، یعنی قرآن مراد نیست.

مقاله پیشنهادی

روش حج رسول الله صلی الله علیه وسلم

عَنْ جَابِرِ بْنِ عَبْدِ اللهِ رضی الله عنهما قَالَ: إِنَّ رَسُولَ اللهِ صلی الله علیه …