جشن میلاد رسول الله
تألیف: أبی عبدالله:
إسحاق بن عبدالله بن محمد دبیری
مقدمه
آیا لازم است میلاد رسول خدا ((صلی الله علیه وسلم) را جشن بگیریم؟
زمان پـیدایش جشن میلاد حضرت رسول اکرم (صلی الله علیه وسلم)
حکم و نظر اســـلام نسبت به جشن های مولودی
مقدمه
الحمد لله وسلام على عباده الذین اصطفى أما بعد:
)یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُواْ اتَّقُواْ اللّهَ حَقَّ تُقَاتِهِ وَلاَ تَمُوتُنَّ إِلاَّ وَأَنتُم مُّسْلِمُونَ(۱۰۲)(. [آل عمران].
[ای مؤمنان، از خداوند چنانکه سزاوار پروای اوست پروا بدارید و جز در مسلمانی نمى رید].
)یَا أَیُّهَا النَّاسُ اتَّقُواْ رَبَّکُمُ الَّذِی خَلَقَکُم مِّن نَّفْسٍ وَاحِدَهٍ وَخَلَقَ مِنْهَا زَوْجَهَا وَبَثَّ مِنْهُمَا رِجَالاً کَثِیرًا وَنِسَاء وَاتَّقُواْ اللّهَ الَّذِی تَسَاءلُونَ بِهِ وَالأَرْحَامَ إِنَّ اللّهَ کَانَ عَلَیْکُمْ رَقِیبًا(۱)(. [النساء].
[ای مردم، از آن پروردگارتان پروا بدارید که شما را از یک تنِ یگانه آفرید و همسرش را از او خلق کرد و از آن دو مردان و زنان بسیاری پراکند. و از خدایی که به (نام) او از هم دیگر درخواست مى کنید، و از (گسستن) رابطه خویشاوندی پروا دارید، بى گمان خداوند بر شما نگهبان است].
)یَا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَقُولوا قَوْلاً سَدِیدًا(۷۰)یُصْلِحْ لَکُمْ أَعْمَالَکُمْ وَیَغْفِرْ لَکُمْ ذُنُوبَکُمْ وَمَن یُطِعْ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ فَازَ فَوْزًا عَظِیمًا(۷۱)([الأحزاب].
[ای مؤمنان، از خداوند پروا بدارید و سخن استوار بگویید. تا کارهایتان را برای شما اصلاح کند و گناهانتان را برای شما بیامرزد، و هرکس که از خداوند و رسول او اطاعت کند (بداند که) به کامیابى ای بزرگ نایل آمده است].
این کتاب را درباره جشن تولد حضرت رسول نوشته ام تا با خواندن آن، مردم به حقیقت این بدعت پی ببرند و بدانند که دین خدا کامل است و احتیاج به کم یا زیاد کردن آن نیست؛ زیرا که صحابه و تابعین و مسلمانان سه قرن اول اسلام خیلی بیشتر و بهتر از ما به سوی نیکى ها و خوبى ها میل داشته اند، و هرگز نیکی و سنتی از رسول خدا را رها نکرده اند تا این که ما در این زمان به آن سنت رسیده باشیم.
چندی قبل این موضوع را یادداشت کرده بودم تا در فرصتی مناسب به آن بپردازم. اینک مى کوشم که آن را به صورت کتابی درآورم و در دسترس علاقه مندان قرار دهم.
امید است با مطالعه آن و دوری از تعصب کورکورانه، به سوی حقیقت و راستی بازگردیم وهوی و هوس را کنار گذاشته و فقط پیرو قرآن و سنت رسول باشیم، تا در روز قیامت از رستگاران باشیم.
ریاض ربیع الأول ۱۴۲۰هـ.
اسحاق بن عبدالله بن محمد دبیری
آیا لازم است میلاد رسول خدا ((صلی الله علیه وسلم) را جشن بگیریم؟
از جمله اصولی که ما باید به آن اعتقاد راسخ داشته باشیم این است که خداوند با بعثت پیامبر ((صلی الله علیه وسلم)، دین اسلام را کامل کرد و آن را کامل ترین دین ها قرار داد و نعمـت خود را بر ما تمام نمود؛ در نتیجه بعد از پیامبر ((صلی الله علیه وسلم) کم یا زیاد کردن دین، در حیطه اختیار هیچ فردی نیست.
خداوند مى فرماید: )الْیَوْمَ أَکْمَلْتُ لَکُمْ دِینَکُمْ وَأَتْمَمْتُ عَلَیْکُمْ نِعْمَتِی وَرَضِیتُ لَکُمُ الإِسْلاَمَ دِینًا( المائده ۳٫
[امروز دینتان را برای شما کامل کردم و نعمت خویش را بر شما تمام نمودم واسلام را (به عنوان) دین برای شما پسندیدم].
و رسول اکرم ((صلی الله علیه وسلم) مى فرماید: ((ترکتکم على البیضاء لیلها کنهارها لا یزیغ عنها بعدی إلاَّ هالک)). [أحمد وابن ماجه و غیرهما].
شما را بر بهترین راه ترک کردم، شب آن مانند روز آن واضح و آشکار است، از آن راه منحرف نمى شود مگر آن که هلاک و گمراه شود.
پس هر مسلمانی که به دنبال راه نجات است باید که فقط و فقط پیرو آن چه خدا و رسولش آورده اند باشد و اجازه ندهد چه خود و چه کسی دیگر(هرکسی که خواهد باشد) چیزی به دین خدا بیفزاید، یا از آن کم کند .
بنابراین طالب حق و دوستدار سنت پیامبر (ص)، هیچ کاری انجام نمى دهد جز آن که خدا و رسول خدا ((صلی الله علیه وسلم) به آن امر فرموده باشند.
و این جاست که علما و دانشمندان اسلامی مى گویند: (العبادات توقیفیه) (واجب شدن عبادتها را خداوند تعیین فرموده است و هیچ انسانی حق دخالت در آن ها را ندارد) .
چنانکه باریتعالی مى فرماید: )وَمَا اخْتَلَفْتُمْ فِیهِ مِن شَیْءٍ فَحُکْمُهُ إِلَى اللَّهِ( الشوری آیه ۱۰ .
[و در هر چیزی که در آن اختلاف پیدا کنید، حکمش به خداوند احاله مى گردد].
و همچنین مى فرماید: )قُلْ إِن کُنتُمْ تُحِبُّونَ اللّهَ فَاتَّبِعُونِی یُحْبِبْکُمُ اللّهُ وَیَغْفِرْ لَکُمْ ذُنُوبَکُمْ( آل عمران ۳۱٫
[بگو: اگر خدا را دوست مى دارید، از من پیروی کنید تا خدا شما را دوست بدارد و گناهان شما را بیامرزد].
و رسول الله ((صلی الله علیه وسلم) مى فرماید: ((من أحدث فی أمرنا هذا ما لیس منه فهو رد)) متفق علیه .
هرکس در دین ما چیزی نو بیاورد که در دین نباشد، آن عمل نزد ما مردود و غیر قابل قبول است.
و مى فرماید: ((… وإیاکم ومحدثات الأمور فإنَّ کل محدثه بدعه وکل بدعه ضلاله)). [متفق علیه].
بپرهیزید از آن چه در دین، جدید و نو آورده شده است؛ زیرا هر نو و جدیدی در دین، بدعت است و هر بدعت، ضلالت و گمراهی است .
و باید دانست که ((کل)) در حدیث فوق همه چیز و همه کس را در برمى گیرد و شامل انواع بدعت ها مى شود .
برادر و خواهر مؤمن! اگر آن چه تاکنون در بالا آورده شده، برای تو واضح و روشن است و از روی یقین به آن اعتقاد داری، بدان که هر گفتار و کرداری که جزیی از عبادت ها محسوب مى شود را باید با ترازوی دین سنجید که آیا این عمل برگرفته از اسلام است، یا تازه وارد دین شده است، آیا از سنت های پیامبر ((صلی الله علیه وسلم) است، یا از بدعت هاست؟
اکنون با ذکر نمونه، موضوع را روشن مى کنم.
جشن گرفتن ولادت حضرت رسول اکرم ((صلی الله علیه وسلم)، امام و قدوه و قائد و خاتم الأنبیاء والمرسلین ورحمت للعالمین .
زمان پـیدایش جشن میلاد حضرت رسول اکرم ((صلی الله علیه وسلم)
ابن کثیر در (البدایه والنهایه ۱۱/۱۷۲) مى گوید که دولت الفاطمیه (العبیدیه) ـ که نسبت آنها به عبیدالله بن میمون القداح یهودی مى رسد و در مصر از سال (۳۷۵ تا ۵۶۷ هـ.ق) حکم فرمایی مى کردند ـ جشن هایی را روی کار آوردند که از جمله آن ها جشن تولد حضرت رسول اکرم ((صلی الله علیه وسلم) مى باشد.
همچنین المقریزی در کتاب (المواعظ والاعتبار ۱/۴۹۰)، وشیخ محمد بخیت المطیعی مفتی مصر در کتاب (أحسن الکلام فیما یتعلق بالسنه والبدعه من الأحکام ص ۴۴ ـ ۴۵)، وشیخ علی محفوظ در کتاب (الإبداع فی مضار الابتداع ص۲۵۱) والشیخ الإمام أبی حفص تاج الدین الفاکهانی در کتاب: (المورد فی عمل المولد) والشیخ عبدالسلام خضر الشقیری در کتاب: (السنن والمبتدعات المتعلقه بالأذکار والصلوات ص۱۳۸ـ۱۳۹)، والسید علی فکری در کتاب: (المحاضرات الفکریه ص۱۲۸)، والعلامه أحمد بن یحیی الونشریسی در کتاب: (المعیار المعرب والجامع عن فتاوى علماء أفریقیه والأندلس والمغرب ۷/۹۹ـ۱۰۱)، والشیخ ابن الحاج در کتاب: (المدخل ۲/۱۱ـ۱۲)، والشیخ محمد یوسف الصالحی الشامی در کتاب: (سبل الهدى والرشاد فی سیره خیر العباد ص۳۴۹ نقل از الإمام السخاوی) والإمام الملا علی القاری در کتاب: (المورد الروی فی المولد النبوی ص۲۴)، والشیخ نصیرالدین المبارک الشهیر بابن الطباخ، والشیخ ظهیرالدین جعفر التزمنتی، نگا(۱/۴۴۱ـ۴۴۲ در کتاب: سبیل الهدى والرشاد فی سیر خیر العباد)، وابن تیمیه در کتاب: (اقتضاء الصراط المستقیم ص۲۹۴ـ۲۹۵) وکتاب: (الفتاوى الکبرى ۱/۳۱۲)، وابن القیم در کتاب: (الإعلام الموقعین)، وکتاب: (المولد) والإمام الشوکانی در کتاب: (رساله فی المولد)، والشیخ إسماعیل بن محمد الأنصاری المالی در کتاب: (القول الفصل فی حکم الاحتفال بمولد خیر الرسل)، و بسیاری افراد دیگر ذکر کرده اند که جشن های مولودی یک نوع بدعت بشمار مى رود، و آغاز پیدایش آن، از عهد دولت عبیدیه بوده است.
پـس اولیـن کسانی که أیـن بـدعت را گذاشته اند، ملحدین عبیدیه فرزندان عبدالله بن سبأ یهودی بوده اند، و آنها مُحال است که این کار را به خاطر محبت و دوستی حضرت رسول ((صلی الله علیه وسلم) انجام داده باشند.
حکم و نظر اســـلام نسبت به جشن های مولودی
از آن چه گفته شد نتیجه مى گیریم که تمام خوبى ها در پیروی از رسول اکرم، تا سه قرن پس از او مى باشد، و هرکس عبادتی انجام دهد که در زمان رسول اکرم (ص) و عصرهای فضیلت ((خیر أمتی قرنی ثم الذین یلونهم ثم الذین یلونهم ….)) [متفق علیه].
بهترین مردمان، مردم قرن من است، سپس مردمی که بعد از قرن من مى آید، سپس مردمی که بعد از قرن دوم مى آید(سه قرن پس از پیامبر) مرسوم نباشد، آن عبادت ها مردود و غیر قابل قبول است، و گناه آن بر گردن کسی خواهد بود که آن را به دین افزوده باشد و همچنین کسانی که آن را رواج داده و به آن عمل مى کنند.
پس نتیجه مى گیریم که:
۱ ـ مولودی و یا جـشن تولد حضرت رسول اکرم را نه آن حضرت، و نه خلفای راشدین، و نه هیچ یک از صحابـه و یاران، و نه تابعین در عصرهای فضیلت، آن را انجام نداده اند تا ما از آنان پیروی کنیم؛ زیرا آنان از ما داناتر، و به سنت پیامبر نزدیکتر، و به پیروی از آن بهتر و ارجح بوده اند، و اگر در اجرای آن جشن ها خیری مى بود، آنها در گرفتن آن خیـر، بر ما پیشی مى گرفتند.
۲ ـ اولین کسانی که آن جشـن ها را برپا کرده اند زنادقه و ملحدین عبیدیه بوده اند.
۳ ـ این اعمال شبیه به جشن های مسیحیان است که برای حضرت عیسی u مى گیرند، و ما مسلمانان از تقلید و پیروی کردن از آنان نهی شده ایم.
۴ ـ در صورت برگزار کردن جشن های مولودی، بر این اعتقاد هستیم که خداوند دین خود را کامل نفرموده ـ والعیاذ بالله ـ و این که رسول خدا (ص) دین را به طور کامل به ما نرسانیده است ـ والعیاذ بالله ـ و این که مسلمانانِ عصرهای فضیلت، موجبات محبت و دوستی نسبت به رسـول خدا (ص) را بـه ما نرسانیده اند.
و این سخنان را جز زندیق و ملحد و بى دین کسی دیگر نمى گوید.
۵ ـ جشن گرفتن در این شب، دلیل بر محبت و دوستی رسول نیست؛ زیرا بسیاری از کسانی که شب میلاد رسول را جشن مى گیرند پیروان واقعی آن حضرت نیستند، بلکه افرادی فاسق، فاجر و بى دین اند که ربا مى خورند و در ادای نمازها سستی و کاهلی مى ورزنـد، به فحشا و بدی ها روی مى آورند و گناهان بسیار انجام مى دهند.
و دلیل محبت آنحضرت (ص) چنان است که خداوند مى فرماید: )قُلْ إِن کُنتُمْ تُحِبُّونَ اللّهَ فَاتَّبِعُونِی یُحْبِبْکُمُ اللّهُ وَیَغْفِرْ لَکُمْ ذُنُوبَکُمْ( آل عمران آیه ۳۱ .
[بگو: اگر خدا را دوست مى دارید، از من پیروی کنید تا خدا شما را دوست بدارد و گناهان شما را بیامرزد].
و چنان است که خود آنحضرت (ص) مى فرماید: ((کلکم یدخل الجنه إلاَّ من أبى قالوا: ومن یأبى یا رسول الله؟ قال: من أطاعنی دخل الجنه ومن عصانی فقد أبى )) رواه البخاری .
همه شما به بهشت وارد خواهید شد مگر کسى که خود امتناع ورزد. گفتند: چه کسی است که از داخل شدن به بهشت امتناع مى ورزد ای رسول خدا؟! آن حضرت (ص) فرمودند: کسى که از من اطاعت کند، به بهشت وارد خواهد شد، و هرکس از دستورات من سرپیچی کند، او همان کسی است که خود از وارد شدن به بهشت امتناع ورزیده است.
بنابراین محبت و دوست داشتن پیامبر (ص)، در پـیروی کردن از او(در ظاهر و باطن) و سنت صحیح، و دنبال کردن راه اوست، و آن چه از آن خبر داده است از گفتار و کردار و اخلاق و… .
۶ ـ بسیاری از علما و دانشمندان متأخر، مفاسد بزرگی که در این شب (شب تولد رسول اکرم (ص)) رخ مى دهد را بیان کرده اند؛ مانند: بعضی از اعمال شرک گونه، و غلو و زیاده روی در اشعار، و طلب یاری و کمک از پیامبر کردن، و اختلاط (جمع شدن زن و مرد در یک جا)، واستعمال ترانه و موسیقی، و شراب خواری، و غیر از این مفسده ها.
۷ ـ روز تولد رسول اکرم (ص) همان روز رحلت اوست؛ یعنی روز۱۲ ربیع الأول؛ چنان که در کتب سیره وارد شده است. پس در این روز، خوشحالی بر ناراحتی هیچ مزیتی ندارد، و اگر ما در اعمال دین حق انتخاب داشتیم، به یقین ناراحتی و سوگواری و گریه و زاری در این روز و شب، اولی بر جشن و شادی بود.
وصلى الله على عبده ورسـوله نبینا محمد وعلى آله وأصحابه وأتباعه بإحسان.