جسم بودن فرشتگان

متون شرعی دلالت دارند که فرشتگان جسم هستند، بر خلاف کسانی که در این زمینه منحرف شده و معتقدند فرشتگان جسم نیستند و می­گویند: آنان نیروهای خیرِ موجود در مخلوقاتند.

این دیدگاه با قرآن کریم و سنّت نبوی و اجماع مسلمانان منافات دارد.

الله می­فرماید:

﴿الْحَمْدُ لِلَّهِ فَاطِرِ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ جَاعِلِ الْمَلَائِکَهِ رُسُلًا أُولِی أَجْنِحَهٍ مَّثْنَىٰ وَثُلَاثَ وَرُبَاعَ ۚ﴾ [فاطر: ۱]

«حمد [و ستایش] مخصوص الله است؛ آفرینندۀ آسمان‎ها و زمین، [ذاتی] که فرشتگان را رسولانی قرار داد؛ دارای بال‌های دوگانه و سه‌گانه و چهارگانه».

همچنین در مورد بهشتیان می­فرماید:

﴿وَالْمَلَائِکَهُ یَدْخُلُونَ عَلَیْهِم مِّن کُلِّ بَابٍ٢٣ سَلَامٌ عَلَیْکُم بِمَا صَبَرْتُمْ ۚ فَنِعْمَ عُقْبَى الدَّارِ﴾ [الرّعد: ۲۳-۲۴]

«و فرشتگان از هر دری بر آنان وارد می‌شوند. [و به این افراد می‌گویند:] سلام بر شما به [سبب] آنکه صبر نموده‌اید، پس چه خوب است عاقبت آن سرای [جاویدان]!».

در صحیح بخاری و صحیح مسلم از ابوهریره Eروایت شده که رسول الله rفرمودند: «إِذَا أَحَبَّ اللَّهُ الْعَبْدَ نَادَى جِبْرِیلَ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ فُلَانًا فَأَحْبِبْهُ فَیُحِبُّهُ جِبْرِیلُ، فَیُنَادِی جِبْرِیلُ فِی أَهْلِ السَّمَاءِ: إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ فُلَانًا فَأَحِبُّوهُ، فَیُحِبُّهُ أَهْلُ السَّمَاءِ ثُمَّ یُوضَعُ لَهُ الْقَبُولُ فِی الْأَرْضِ»[۱]؛ «هرگاه الله متعال [یک] بنده را دوست بدارد، به جبرئیل gاعلان می­کند که الله فلانی را دوست دارد، پس تو هم او را دوست بدار. جبرئیل gاو را دوست داشته و در اهل آسمان اعلان می­کند که الله Iفلانی را دوست دارد، شما هم وی را دوست بدارید. سپس اهل آسمان وی را دوست می­دارند و پس از آن، برایش در زمین، قبول نهاده می شود [اهل زمین نیز او را دوست می­دارند]».

همچنین در صحیح بخاری از ابوهریره نقل شده که پیامبر صلی الله علیه وسلم فرمودند: «إِذَا کَانَ یَوْمُ الْجُمُعَهِ کَانَ عَلَى کُلِّ بَابٍ مِنْ أَبْوَابِ الْمَسْجِدِ مَلائِکَهٌ یَکْتُبُونَ الأَوَّلَ فَالأَوَّلَ فَإِذَا جَلَسَ الإِمَامُ طَوَوْا الصُّحُفَ وَجَاءُوا یَسْتَمِعُونَ الذِّکْرَ»[۲]؛ «در روز جمعه، بر هر دری از درهای مسجد، فرشتگانی هستند که [ورود انسان‎ها] را به ترتیب ثبت می­کنند، و زمانی که امام می­نشیند، آنان دفترها را می­بندند و می­آیند تا به ذکر [خطبه یا تلاوت قرآن] گوش دهند».

متون مذکور به طور صریح نشان می­دهند که فرشتگان جسم هستند و نه نیروهای معنوی؛ آن گونه که گمراهان معتقدند. مسلمانان بر اساس این متون، اجماع و توافق نموده­اند.[۳]

[۱]– صحیح بخاری، شمارۀ حدیث: ۷۴۸۵؛ صحیح مسلم، شمارۀ حدیث: ۲۶۳۷٫

[۲]– صحیح بخاری، شمارۀ حدیث: ۳۰۳۹٫

[۳]– نک: رسائل فی العقیده، صص ۲۰- ۲۱٫