آن متوسل شدن به چیزی که در شریعت به عنوان وسیله قرار داده نشده است و آن انواع مختلفی دارد که خطر بعضی از آنها از دیگری بیشتر است. که از آن جمله:
- توسل نمودن به الله تعالی به وسیله دعای شخص مرده و غایب و درخواست فریادرسی، رفع نیاز، گشایش سختی و نارحتی و مانند اینها از آنها. این نوع از شرک اکبر میباشد و شخص را از امت اسلام خارج میکند.
- توسل نمودن به سوی خدا به وسیله انجام عبادات نزد قبور و ضریحه با درخواست کردن از خدا نزد آنها و تعمیر کردن و قراردادن چراغها و پردهها و مانند آن بر آنها. و این نوع از شرک اصغر است که منافی کمال توحید میباشد و آن گشایشی به سوی شرک اکبر است.
- توسل به خداوند به وسیله جاه و مقام انبیاء و صالحان و نزد خداوند این حرام است بلکه آن از جمله بدعتهای ایجاد شده است. زیرا توسلی است که خداوند آن را تشریع نکرده و به آن اجازه نداده است. الله تعالی میفرماید: ﴿ءَآللَّهُ أَذِنَ لَکُمۡۖ﴾ [یونس: ۵۹]. «آیا خداوند به شما اجازه داد». همچنین جاه و منزلت صالحین نزد خداوند برای خود آنها نافع است کما اینکه الله تعالی میفرماید: ﴿وَأَن لَّیۡسَ لِلۡإِنسَٰنِ إِلَّا مَا سَعَىٰ ٣٩﴾ [النجم: ۳۹]. «و برای انسان جز آنچه سعی و تلاش نموده است نمیباشد». این نوع توسل در زمان پیامبر صلی الله علیه و سلم و صحابه معروف نبوده است. نص بر منع و تحریم آن از اهل علم وجود دارد.
ابوحنیفه رحمه الله میفرماید: «یکره أن یقول الداعی: أسألک بحق فلان أو بحق أولیائک ورسلک أو بحق البیت الحرام والمشعر الحرام» «ناپسند میدانم از اینکه دعا کننده بگوید: خداوندا از تو به حق فلان یا بحق دوستانت و پیامبرانت یا به حق بیت الله الحرام و مشعر الحرام از تو درخواست میکنم».