توحید اسماء و صفات به مفهوم داشتن ایمان است، به تمام آنچه نیکوترین اسماء و برترین صفات الهی است که خداوند، خود را در قرآن بدانها وصف نموده یا اینکه فرستادهاش آنها را برشمرده است، به گونهای که آنها را آنگونه که در مصادر شرعی آمده است بدون تعیین کیفیت بپذیرد، همانطور که خداوند در کتابش بدون بیان کیفیت آنها را به اثبات رسانده است،مانند اینکه میفرماید:
{یَعْلَمُ مَا بَیْنَ أَیْدِیهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ وَلاَ یُحِیطُونَ بِهِ عِلْماً} ( طه ۱۱۰ ).
«خدا میداند آنچه را که (مردمان) در پیش دارند و (در آخرت بدان گرفتار می آیند، و میداند) آنچه را (در دنیا انجام داده اند و) که پشت سر گذاشته اند، ولی آنان از (کار و بار و حکمت) آفریدگار آگاهی ندارند».
{لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَیْءٌ وَهُوَ السَّمِیعُ الْبَصِیرُ} (شوری ۱۱).
«هیچ چیزی همانند خدا نیست (و نه او در ذات و صفات به چیزی از چیزهای آسمان و زمین می ماند، و نه چیزی از چیزهای آسمان و زمین در ذات و صفات بدو می مانند) و او شنوا و بینا است ( و پیوسته بر کارگاه جهان نظارت می نماید، و از جمله زاد و ولد انسانها را می پاید)».
{لاَّ تُدْرِکُهُ الأَبْصَارُ وَهُوَ یُدْرِکُ الأَبْصَارَ وَهُوَ اللَّطِیفُ الْخَبِیرُ } ( انعام ۱۰۳ ).
«چشمها (کنه ذات) او را درنمی یابند، و او چشمها را درمی یابد (و به همه ی دقائق و رموز آنها آشناست) و او دقیق (است و با علم کامل و اراده ی شامل خود به همه ریزه کاریها آشنا، و از همه چیزها) آگاه است».
در سنن ترمذی از ابی بن کعب روایت شده است که مشرکین آنگاه که رسول الله ﷺ دربارهی بتهای آنان سخن میگفت به ایشان گفتند نسب پروردگارت را برای ما برشمر، در این هنگام خداوند این آیات را نازل نمود که:
{قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ * اللَّهُ الصَّمَدُ} «بگو خدا، یگانه یکتاست * خدا سرور والای برآورنده ی امیدها و برطرفکننده ی نیازمندی ها است.» بینیازی که ( لَمْ یَلِدْ وَلَمْ یُولَدْ ) «نزاده است و زاده نشده است.» به خاطر اینکه، هیچ چیزی نیست که به دنیا آید، مگر اینکه روزی میمیرد، و هیچ چیز نمیمیرد مگر اینکه چیزهایی دیگر از او به ارث میرود ولی همانا خداوند نمیمیرد و چیزی به ارث نمیگذارد. {وَلَمْ یَکُنْ لَّهُ کُفُواً أَحَدٌ} ( یعنی اینکه شبیه و معادلی ندارد و هیچ چیز نظیر او نیست).