توبه راستین، بهترین و مفیدترین چیز برای انسان در زمانی است که مورد تجاوز و ستم قرار میگیرد و دشمنانش، بر او مسلط میشوند. این، نشانه سعادت است که انسان در چنان موقعیتی فکر و نگاهش را به خود و گناهان و عیبهای خویش معطوف بدارد و به عیبها و گناهانش و اصلاح آنها مشغول شود و توبه کند؛ آن وقت است که دیگر جایی برای فکر کردن به مصیبی که به آن گرفتار شده، باقی نمیماند؛ بلکه او به توبه و اصلاح عیبهای خود میپردازد و خداوند، یاری او و حفاظت و دفاع از او را بر عهده میگیرد. به راستی چنین انسانی، چقدر خوشبخت است! چه مصیبت خجستهای برایش پیش آمده که پیامدی چنین زیبا و خوب دارد! اما توفیق و هدایت به دست خداست؛ آنچه که او بدهد، کسی، جلودارش نیست و هرآنچه را که او ندهد، کسی نمیتواند ببخشد. پس هر کسی، چنین توفیقی نمییابد و هر کس، آن را نمیشناسد، آن را نمیخواهد و توانایی دستیابی آن را ندارد؛ چراکه انسان، هیچ توانایی و حرکتی جز به یاری خدا ندارد.
سبحان من یعفو ونهفو دائماً | ولم یزل مهما هفـا العبد عفـا |
«پاک و منزه است خداوندی که با وجود لغزش و اشتباه پیاپی و همیشگی ما عفو میکند و همواره از گناه و لغزش بندگان در میگذرد».
یعطی الذی یخطی ولا یمنعه | جلا له عن العطاء لذی الخطا |
«به کسی که اشتباه میکند، بذل و بخشش مینماید و محرومش نمیکند و این از جلال و بزرگی اوست».