تقلید مانع پیشرفت و تشخیص عقل است، جلو تحرکات و تحقیقات عقل را گرفته و اندیشه را به حالت تعویق درمیآورد. خداوند تبارک و تعالی ستایش میکند کسانی که حقیقت را میجویند و بعد از بحث و آزمودن در بین چیزها بهترین را تشخیص میدهند و قول احسن را انتخاب مینمایند، و بقیه را ترک میکنند، آنجا که میفرماید:
﴿فَبَشِّرۡ عِبَادِ ١٧ ٱلَّذِینَ یَسۡتَمِعُونَ ٱلۡقَوۡلَ فَیَتَّبِعُونَ أَحۡسَنَهُۥٓۚ أُوْلَٰٓئِکَ ٱلَّذِینَ هَدَىٰهُمُ ٱللَّهُۖ وَأُوْلَٰٓئِکَ هُمۡ أُوْلُواْ ٱلۡأَلۡبَٰبِ ١٨﴾ [الزمر: ۱۷-۱۸].
«پس بشارت ده به آن بندگان من که: به سخن گوش فرا میدهند و بهترین آن را پیروی میکنند، اینانند که خدا ایشان را هدایت نموده و اینانند همان خردمندان».
بسی جای تأسف است، برای تقلیدکنندگانی که فکر و اندیشه دیگران را ترجیح داده و از خود اندیشهای ندارند و در چهارچوب قول قدیمی که با آن الفت گرفتهاند گیر کرده و از آن تجاوز نمیکنند، با این که قول و رأی جدید عقلانیتر باشد.
﴿وَإِذَا قِیلَ لَهُمُ ٱتَّبِعُواْ مَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ قَالُواْ بَلۡ نَتَّبِعُ مَآ أَلۡفَیۡنَا عَلَیۡهِ ءَابَآءَنَآۚ أَوَلَوۡ کَانَ ءَابَآؤُهُمۡ لَا یَعۡقِلُونَ شَیۡٔٗا وَلَایَهۡتَدُونَ ١٧٠﴾ [البقره: ۱۷۰].
«و چون به آنان گفته شود: از آنچه خدا نازل کرده است پیروی کنید، میگویند: نه، بلکه از چیزی که پدران خود را بر آن یافتهایم پیروی میکنیم، آیا هرچند پدرانشان چیزی را درک نمیکرده و به راه صواب نمیرفته اند، بازهم در خور پیروی هستند»؟!.
﴿وَکَذَٰلِکَ مَآ أَرۡسَلۡنَا مِن قَبۡلِکَ فِی قَرۡیَهٖ مِّن نَّذِیرٍ إِلَّا قَالَ مُتۡرَفُوهَآ إِنَّا وَجَدۡنَآ ءَابَآءَنَا عَلَىٰٓ أُمَّهٖ وَإِنَّا عَلَىٰٓ ءَاثَٰرِهِم مُّقۡتَدُونَ ٢٣﴾ [الزخرف: ۲۳].
«بدینگونه در هیچ شهری پیش از تو هشداردهنده نفرستادیم، مگر آنکه خوشگذرانان آنان میگفتند، ما پدرانمان را بر آیینی و راهی یافتهایم و ما در پی ایشان راه سپاریم».