تقلید صحابه رضی الله عنهم از یکدیگر(۱)

با مطالعۀ سیرت صحابه رضی الله عنهم این امر استنباط می‌شود که آنان هیچگاه از یکدیگر تقلید نکرده‌اند. زمانی که صحابه رضی الله عنهم در مسئله‌ای، می‌توانستند به سنت پیامبر  صلی الله علیه و سلم دست یابند، آن را به خاطر رأی و گفتۀ هیچ کسی ترک نمی‌کردند؛ بلکه با تمام نیرو از سنت تبعیت می‌کردند و آراء و نظرات سایرین که با سنت پیامبر  صلی الله علیه و سلم در تضاد بود، به دیوار می‌‌کوبیدند.([۱])

هرگاه صحابه رضی الله عنهم در مورد حکم مسئله ای که نمی‌توانستند آن را از سنت پیامبر  صلی الله علیه و سلم استنباط کنند، اجتهاد و اظهار نظر می‌کردند و اصحاب دیگر بعد از آنکه سنت پیامبر صلی الله علیه و سلم در آن برایشان معلوم می‌شد که خلاف قول آن صحابی است، قول و نظرش را ترک می‌کردند و به سنت پیامبر  صلی الله علیه و سلم عمل می‌نمودند. برای مثال امام شافعی رحمه الله در کتاب «اختلاف الحدیث» ذکر کرده است که حضرت عمر  رضی الله عنه از خوشبو کردن قبل از زیارت کعبه و قبل از رمی جمرات نهی کرد، یکی از صحابه رضی الله عنهم به نام «سالم» گفت که حضرت عائشه –ل- فرمود که با دستانم، پیامبر  صلی الله علیه و سلم را برای احرامش قبل از آن خوشبو کردم و در حالت غیر احرام قبل از طواف کعبه وی را خوشبو نمودم، سالم گفت: سنت پیامبر  صلی الله علیه و سلم مستحق­تر است که از آن تبعیت شود. امام شافعی گفت که سالم قول جدش ‌حضرت عمر  رضی الله عنه در زمان خلافتش را ترک کرد و قول حضرت عائشهل- را قبول کرد؛ چرا که سنت پیامبر  صلی الله علیه و سلم شایسته‌تر است و واجب است که از آن تبعیت شود.([۲])

 

 

([۱]) شوکانی، القول المفید فی ادله الاجتهاد و التقلید، ۱/۲۷ .

([۲])ابوشامه مقدسی، مختصر المؤمل، ۱/۶۸٫