تفسیر آیه [۴]
{وَلَمْ یَکُن لَّهُ کُفُواً أَحَدٌ}
«و هیچ کس او را همتا نیست» یعنی: هیچکس با او هم طراز، مساوی، همانند و همتا نیست و هیچکس با او در چیزی مشارکت ندارد. بنابراین، در این سوره کریمه:
قید (احد) عقیده ثنویت و دوگانه پرستی را ابطال میکند.
اللَّهُ الصَّمَدُ عقیده کسانی را ابطال میکند که بجز خداوند یکتا به وجود آفریدگار دیگری قایلند چه اگر آفریدگار دیگری وجود میداشت، در آن صورت حق تعالی در نیازها و حاجات، یگانه مرجع و مقصود خلق نبود.
{لَمْ یَلِدْ وَلَمْ یُولَدْ} پندارهای یهود، نصاری و مشرکان را در این مورد که برای حقتعالی فرزند قائلند، ابطال میکند.
{وَلَمْ یَکُن لَّهُ کُفُواً أَحَدٌ} پندار مشرکان را در این مورد که بتان را همتایان و شرکای حق تعالی تصور میکردند، ابطال میکند.
امام رازیرحمه الله میگوید: این سوره در حق خداوند متعال، مانند سوره کوثر در حق پیامبر صلّی الله علیه و آله وسلّم لّی الله علیه و آله وسلّم است زیرا طعن مشرکان بر پیامبر صلّی الله علیه و آله وسلّم این بود که گفتند: محمد ابتر است و بعد از خود فرزند مذکری ندارد و نداشتن فرزند به پندار آنان عیب بود اما از آنجا که داشتن فرزند، در حق خداوند متعال عیب و نقصی برای اوست لذا طعن به پیامبرش صلّی الله علیه و آله وسلّم را در سوره کوثر رد کرد و طعن در حق خود را در این سوره، از این رو در اینجا فرمود: (قل: بگو) تا این طعنه را از خودش دفع کند در حالیکه در سوره کوثر نگفت: (قل: بگو) بلکه خودش مستقیماً این طعن و عیب را از پیامبرش دفع کرد. در حدیث شریف به روایت بخاری آمده است که رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم فرمودند: «لا أحد أصبر علی أذی سمعه، من الله؛ إنهم یجعلون له ولداً، وهو یرزقهم ویعافیهم هیچ کس بر آزاری که شنیده است، شکیباتر از خداوند جلّ جلاله نیست زیرا در همان حال که مشرکان برای او فرزندی قرار میدهند، او آنان را روزی میدهد و عافیتشان میبخشد».