أعوذ بالله من الشیطان الرجیــــم
بِسْــمِ اللهِ الـرَّحـْمـــنِ الـرَّحِـیــمِ
{وَنَادَى أَصْحَابُ الْجَنَّهِ أَصْحَابَ النَّارِ أَن قَدْ وَجَدْنَا مَا وَعَدَنَا رَبُّنَا حَقّاً فَهَلْ وَجَدتُّم مَّا وَعَدَ رَبُّکُمْ حَقّاً قَالُواْ نَعَمْ فَأَذَّنَ مُؤَذِّنٌ بَیْنَهُمْ أَن لَّعْنَهُ اللّهِ عَلَى الظَّالِمِینَ (۴۴) الَّذِینَ یَصُدُّونَ عَن سَبِیلِ اللّهِ وَیَبْغُونَهَا عِوَجاً وَهُم بِالآخِرَهِ کَافِرُونَ} (۴۵)
«و اهل بهشت اهل دوزخ را ندا دهند» بعد از آن که هریک از دو گروه در منزل و مقام خویش استقرار مییابند: «که ما آنچه را پروردگارمان به ما» از نعمتها «وعده داده بود، راست یافتیم» یعنی: به آن رسیدیم «پس آیا شما هم آنچه را پروردگارتان به شما» از عذاب دردناک «وعده کرده بود، راست یافتید» یعنی: به آن رسیدید؟ بهشتیان این سخن را در مقام اعتراف به نعمتهای خداوند جلّ جلاله مطرح میکنند «گفتند» دوزخیان «آری» ما نیز وعده پروردگارمان را راست یافتیم. ابنکثیر میگوید: «رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم کشتگان مشرکان در بدر را که به چاهی افگنده شدند، نیز با این ندای کوبنده مورد خطاب قراردادند: ای اباجهلبن هشام! ای عتبهبنربیعه! ای شیبهبن ربیعه…! آیا آنچه را که پروردگارتان بهشما وعده کرده بود، راست یافتید؟ زیرا من آنچه را که پروردگارم به من وعده کرده بود، راستیافتم». در این اثنا عمر رضی الله عنه گفت: یا رسولالله! شما گروهی را مورد خطاب قرارمیدهید که اکنون گندیدهاند؟ رسول خدا صلّی الله علیه و آله و سلّم فرمودند: «سوگند به خدایی کهجانم در ید اوست، شما به آنچه من میگویم، نسبت به آنها شنواتر نیستید ولی آنان نمیتوانند پاسخ دهند».
«آنگاه آوازدهندهای در میان آنان» یعنی: در میان دو گروه «آواز درمیدهد» بهقولی: این آوازدهنده از فرشتگان گماشته بر دوزخ است «که: لعنت خدا بر ستمگران باد! همآنان که مردم را از راه الله» یعنی: از پیمودن راه حق «باز میداشتند و برای آن راه کجی را میخواستند» یعنی: مردم را از آن راه میرمانیدند و در راستی و درستی آن راه، عیب و اشکال وارد میکردند؛ با این سخنشان که این راه، راه ناحق و ناصوابی است و حق فقط همان چیزی است که ما خود در آنیم «و آنان آخرت را منکرند» از این رو، باکی از سخنان و اعمال منکرشان ندارند، چرا که از عقاب و حسابی نمیترسند.