تغییر نیت در نماز

از شیخ عثیمین رحمه الله در مورد تغییر نیت در نماز سوال شد؟

ایشان نیز بدینگونه پاسخـ دادند:

تغییر نیت یا از معینی به معینی،ویا از مطلقی به معینی است؛که هیچکدام از این دو حالت صحیح نیست، و اما اگر از معینی به مطلقی باشد اشکال ندارد،به عنوان مثال:
از معینی به معینی دیگر : شخص نمازگزار می خواهد نیتش را از نماز سنت ضحی به راتبه قبل صبح تغییر دهد تا آن را قضا کند،با نیت نماز ضحی تکبیر می دهد وسپس به یاد می آورد که راتبه قبل صبح را نخوانده است پس نیتش را به راتبه قبل صبح تغییر می دهد، در اینجا می گوییم صحیح نیست، چرا که راتبه قبل صبح دو رکعت است که از ابتدای نماز آن را قصد می کنی.
و همچنین نمازگزاری که نماز عصر را آغاز نموده و در اثنای نماز به خاطر می آورد که نماز ظهر را نخوانده است پس نیتش را به نماز ظهر تغییر می دهد،این امر صحیح نیست چرا که نماز معین حتما باید نیتش از ابتدا معین شود.
و اما از مطلق به معین،به عنوان مثال: شخص نمازگزار به صورت مطلق نافله می خواند،سپس یادآور می شود که نماز صبح را نخوانده است،یا سنت نماز صبح را نخوانده؛نیتش را به نماز صبح یا سنت قبلیه آن تغییر می دهد،این امر نیز صحیح نیست.
اما تغییر نیت از معین به مطلق،مثلا: نماز را با نیت راتبه قبل نماز صبح آغاز نموده در اثنای نماز یادآور می شود که راتبه قبل صبح را خوانده است پس نیتش را به نیت نمازی سنت تغییر می دهد.
مثالی دیگر: شخص به تنهایی شروع به خواندن نماز فریضه نموده سپس نماز جماعت شروع می شود،نیتش را به نافله تغییر می دهد تا نمازش به دو رکعت تبدیل گردد و – به جماعت برسد – در اینجا جایز است چراکه از معینی به مطلقی تغییر داده است.

پس قاعده – ما از این قرار است – : تغییر نیت از نماز معین به معین و از مطلق به معین صحیح نیست،اما از معین به مطلق صحیح است.

[ مجموع فتاوی ورسائل : ۴۴۸/۱۲ ]