تعریف نفاق

نفاق در لغت مصدر «نافق» است «نافق، ینافق، نفاقاً و منافقه» از کلمه «نافقاء» گرفته شده که یکی از سوراخهای لایه یربوع^[۱] است، که اگر در یکی از سوراخها دنبالش کنند از سوراخ دیگر فرار می‌‌کند و یا معنی آن از نفق گرفته شده و نفق گرفته شده و نفق غار کوچکی است که حیوانات در آن پنهان می‌‌شوند^[۲].

و در اصطلاح شرع، این است که فردی به ظاهر مسلمان شود اما در دل کافر و مشرک باشد. به این دلیل نفاق گفته می‌‌شود که منافق از طرفی وارد دین اسلام می‌‌شود و از طرف دیگر خارج می‌‌شود، خداوند این معنی را در قرآن ذکر کرده و می‌فرماید:

﴿إِنَّ ٱلۡمُنَٰفِقِینَ هُمُ ٱلۡفَٰسِقُونَ﴾ [التوبه: ۶۷].

«به راستی منافقین، همان فاسقانند».

یعنی: خارج‌شدگان از دین اسلام خداوند منافقین را بدتر از کافران شمرده و می‌فرماید:

﴿إِنَّ ٱلۡمُنَٰفِقِینَ فِی ٱلدَّرۡکِ ٱلۡأَسۡفَلِ مِنَ ٱلنَّارِ﴾ [النساء: ۱۴۵].

«به راستی منافقین در پایین ‌ترین درجات جهنم قرار دارند».

و می‌فرماید:

﴿إِنَّ ٱلۡمُنَٰفِقِینَ یُخَٰدِعُونَ ٱللَّهَ وَهُوَ خَٰدِعُهُمۡ﴾ [النساء: ۱۴۲].

«به راستی منافقین با خدا مکر و حیله می‌کنند و خدا هم مکر و حیله آنان را به خودشان باز می‌گرداند».

﴿یُخَٰدِعُونَ ٱللَّهَ وَٱلَّذِینَ ءَامَنُواْ وَمَا یَخۡدَعُونَ إِلَّآ أَنفُسَهُمۡ وَمَا یَشۡعُرُونَ (٩) فِی قُلُوبِهِم مَّرَضٞ فَزَادَهُمُ ٱللَّهُ مَرَضٗاۖ وَلَهُمۡ عَذَابٌ أَلِیمُۢ بِمَا کَانُواْ یَکۡذِبُونَ﴾ [البقره: ۹-۱۰].

«می‌خواهند الله و کسانی که ایمان آورده‌‌اند را فریب دهند، ولی فریب نمی‌دهند، مگر خودشان را اما نمی‌فهمند. در قلب‌هایشان مرض نفاق هست و خداوند هم مرض آنان را افزوده و برای آنان بخاطر آنچه که تکذیب کرده‌اند، عذابی دردناک است».

 

[۱]– یربوع حیوانی است شبیه موش.

[۲]– ابن اثیر النهایه (۵/۹۸).