تعریف جامع و مانع برای تقلید(۲)

قدر مشترک تعاریف

در حقیقت قدر مشترک تمامی تعاریف مذکور و تعاریف دیگری که در کتاب‌های اصولی وجود دارند، به صورت ذیل است و حتی این قدر مشترک را می‌توان پیامدهای تعریف تقلید نیز بیان نمود.

• قبول قول مقلّد بدون اینکه دلیل آن حکم فهمیده شود؛ زیرا در غیر این صورت إتّباع نام دارد و این غیر مذموم است و شامل تقلید نمی‌شود.
• عمل به قرآن و سنت پیامبر عظیم‌الشأن صلی الله علیه و سلم و نیز اجماع اُمّت تقلید محسوب نمی‌شود.([۱]) و نیز عمل به قول صحابی بنابر نظر کسانی که قائل به حجیت آن هستند، تقلید محسوب نمی‌گردد؛ زیرا آنان خود ذاتاً حجت هستند.
• تقلید شامل حکم قاضی به وسیلۀ شهادت شهود و قبول روایت راوی، اگر از کسی که به وسیلۀ آن حجت برپا می‌شود، روایت کند تقلید محسوب نمی‌گردد.
• تقلید شرعی فقط مربوط به مسائل شرعی از جمله فروع و اصول دین می‌شود و ارتباطی به تقلید در امور دنیوی ندارد.

۵- از آنجائیکه تقلید قبول قول دیگران بدون دلیل است و علم آن است که بر اساس دلیل باشد،([۲]) پس به اتفاق اهل علم، تقلید علم نیست.([۳])

 

 

 

([۱])- ابن قدامه مقدسی، روضه الناظر و جنه المناظر، ج ۲، ص ۲۰۶٫

([۲])- ابن تیمیه، مجموع الفتاوی، ۶/۱۹۳٫

([۳])- ابن قیم، إعلام الموقعین، ۲/۲۱۱٫